Νερό: η ανόργανη ένωση που είναι απαραίτητη για την λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού

Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από περίπου 70% νερό, το οποίο βρίσκεται σε μεγάλο ποσοστό στον εγκέφαλο και στο αίμα. Έτσι, γίνεται εύκολα αντιληπτή η σπουδαιότητά του. Το πόσο νερό χρειαζόμαστε να πίνουμε μέσα στη μέρα είναι ένα από τα ερωτήματα που τίθενται πολύ συχνά. Αλλά το πιο κρίσιμο ερώτημα είναι ποια είναι τελικά τα οφέλη του και γιατί χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «το ελιξίριο της ζωής».

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη σύσταση ενιαία για όλους  μας. Η ποσότητα του νερού που χρειάζεται ένας μέσος άνθρωπος καθημερινά ανέρχεται στο 1.5-2 λίτρα την ημέρα, ενώ αυξάνεται εάν είναι ασκούμενος.

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που επηρεάζουν την ποσότητα νερού που θα καταναλώσει κάποιος.
Αυτοί οι παράγοντες είναι η ύπαρξη ή μη σωματικής άσκησης και το επίπεδό της, το είδος εργασίας μας, η ηλικία (νεαρά δραστήρια άτομα έχουν περισσότερες ανάγκες σε υγρά σε σχέση με ηλικιωμένα άτομα) κ.ά.
Μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και κάποιες παθολογικές καταστάσεις οι οποίες συνεπάγονται αυξημένες ανάγκες σε υγρά, όπως στον πυρετό, στην διάρροια, στον εμετό, στα έλκη κατάκλισης και στην παρουσία συριγγίων.

Η ανάγκη λήψης νερού εκδηλώνεται με τη δίψα. Η δίψα ενεργοποιείται από την αύξηση της συγκέντρωσης αγγειοτενσίνης ΙΙ, από την μείωση όγκου πλάσματος ή οποία οδηγεί στην ενεργοποίηση των τασεοαισθητήρων, από την αύξηση ωσμομοριακότητας πλάσματος (δηλαδή μείωση συγκέντρωσης νερού) που οδηγεί στην ενεργοποίηση των ωσμοαισθητήρων και από την ξηρότητα του στόματος και του λάρυγγα.

Στις περιπτώσεις που ο οργανισμός μας έχει ανάγκη για νερό, ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί επαναρρόφησής του και απενεργοποιούνται οι μηχανισμοί απέκκρισής του. Η επαναρρόφηση του νερού υπόκειται φυσιολογικά σε επαναρρόφηση περίπου 90%.
Η επαναρρόφησή του γίνεται κατά κύριο λόγο στα εγγύς νεφρικά σωληνάρια, αλλά ο ορμονικός έλεγχος επαναρρόφησής του γίνεται στους αθροιστικούς πόρους. Η αντιδιουρητική ορμόνη είναι αυτή που ευθύνεται για την επαναρρόφησή του (αύξηση της συνεπάγεται αύξηση επαναρρόφησης).

Ας δούμε τώρα ποια είναι τα οφέλη του νερού για τον οργανισμό μας:

1. Παίρνει μέρος σε πολλές βιοχημικές αντιδράσεις στον οργανισμό μας είτε ως αντιδρών, είτε ως προϊόν.
2. Είναι σημαντικός παράγοντας για τις ιδιότητες πολλών μακρομορίων όπως των πρωτεϊνών.
3. Αποτελεί βασικό συστατικό των ιστών του σώματος (90% στο αίμα, 20% στον λιπώδη ιστό, 75% στον μυϊκό, κλπ).
4. Βοηθάει στην πέψη της τροφής και κατ’ επέκταση στην προσπάθεια απώλειας σωματικού βάρους. Διαλύει τις θρεπτικές ουσίες που προσλαμβάνουμε μέσω της τροφής με αποτέλεσμα να διευκολύνει την διέλευση της τροφής από τον γαστρεντερικό σωλήνα, ενώ παράλληλα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απέκκριση ουσιών μέσω του παχέος εντέρου.
5. Μεταφέρει οξυγόνο σε όλο το σώμα, αφού το νερό βρίσκεται σε μεγάλο ποσοστό στο αίμα, όπου κύτταρα του (ερυθρά αιμοσφαίρια) μεταφέρουν το οξυγόνο.
6. Ρυθμίζει τη σωματική θερμοκρασία, μέσω των μηχανισμών που προαναφέραμε οι οποίοι ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται αντίστοιχα στην εφίδρωση ή στην αυξημένη πρόσληψη νερού.
7. Είναι και αυτό ρυθμιστής της αρτηριακής πίεσης, αφού η αφυδάτωση οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
8. Βελτιώνει τις γυμναστικές επιδόσεις. Από μελέτες έχει φανεί ότι οι αφυδατωμένοι αθλητές (αθλημάτων που έχουν μεγαλύτερη των 30 min διάρκεια), έχουν χαμηλότερες επιδόσεις.

Εάν δεν πίνεις πολύ νερό επειδή το ξεχνάς ή δυσκολεύεσαι, τότε υπάρχουν λύσεις:

1. Έχε δίπλα σου πάντα ένα μπουκάλι νερό (500 ml ή 1 lt)
2. Εάν σε δυσαρεστεί η γεύση του μπορείς να προσθέσεις λίγες σταγόνες λεμόνι ή πορτοκάλι και μέντα ή βασιλικό
3. Προτίμησε στην έναρξη του γεύματος να πίνεις ένα ποτήρι νερό
4. Μετά την άσκηση πάντοτε πιες νερό ειδικά σε περιόδους που έχει υψηλές θερμοκρασίες.

Τελικά, το νερό τόσο από βιοχημική άποψη όσο και από φυσιολογική, είναι πολύ βασικός παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας. Μην αμελείς την κατανάλωσή του, γιατί μαζί με την τροφή αποτελούν τα καύσιμα για την επιβίωσή.

Παπαπάνου Αννελίνα
Υποψήφια MSc Κλινική Διατροφή
BSc Χημικός
Τελειόφοιτη του Τμήματος Διαιτολογίας και Διατροφής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο