Βεβαίωση άθλησης: Τι περιλαμβάνει και ποιους αφορά

Μάθε τι είναι η βεβαίωση άθλησης, ποιοι πρέπει να την έχουν, τι εξετάσεις περιλαμβάνει και κάθε πότε πρέπει να γίνονται;

Τα οφέλη της συστηματικής φυσικής δραστηριότητας είναι πολλά και από την ιατρική κοινότητα τονίζεται ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει στην υγεία μας, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική.

Ωστόσο, σε ορισμένα άτομα η άσκηση μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακού επεισοδίου.

Γράφει ο Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Νέα Σμύρνη

Ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν γίνει γνωστά επεισόδια αιφνιδίου θανάτου αθλητών. Αυτά τα δυσάρεστα περιστατικά έχουν οδηγήσει στη θέσπιση την υποχρεωτικής βεβαίωσης άθλησης, τόσο στα σχολεία όσο και σε αθλητικούς ομίλους.

Τι είναι η βεβαίωση άθλησης;

Η βεβαίωση άθλησης αποτελεί ένα έγγραφο μέσω του οποίου ο ιατρός (συνήθως καρδιολόγος, αλλά και ιατροί άλλων ειδικοτήτων) κρίνει πως ο αθλούμενος, μετά τον απαραίτητο έλεγχο, δύναται να λάβει μέρος σε αθλητικές δραστηριότητες.

Ειδικά για τους μαθητές της χώρας μας είναι υποχρεωτική η συμπλήρωσή του, όπως περιγράφεται και στο συγκεκριμένο Φ.Ε.Κ. καθιερώνεται το Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή (Α.Δ.Υ.Μ.) ως δικαιολογητικό εγγραφής των παιδιών στο νηπιαγωγείο και στην Α΄ Τάξη του Δημοτικού Σχολείου, καθώς και ως ιατρικό πιστοποιητικό παρακολούθησης της υγείας των μαθητών/τριών κατά τη διάρκεια φοίτησης αυτών στις σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Π.Ε. και Δ.Ε.)].

Ποιους αφορά;

Η έκδοση βεβαίωσης άθλησης αφορά άτομα κάθε ηλικίας που επιθυμούν να αθληθούν είτε σε ερασιτεχνικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο. Όπως γίνεται αντιληπτό, δεν αφορά μόνο άτομα με ιστορικό ορισμένων παθήσεων ή άτομα που έχουν υποβληθεί σε κάποια χειρουργική επέμβαση, αλλά αφορά όλα ανεξαιρέτως τα άτομα που ασκούνται.

Ο στόχος είναι η έγκαιρη διάγνωση καταστάσεων και παθήσεων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης δυσμενούς καρδιαγγειακού συμβάματος κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Γιατί είναι απαραίτητη;

Γενικά η άσκηση έχει ποικίλες ευεργετικές δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Αποτελεί σημαντικό μέτρο πρόληψης καρδιαγγειακών παθήσεων, αλλά και άλλων νοσημάτων, όπως της οστεοπόρωσης και του σακχαρώδη διαβήτη.

Βοηθάει στη διατήρηση του σωματικού βάρους, ενώ έχει πολλά οφέλη στην ψυχική σφαίρα του ανθρώπου, συμβάλλοντας ολιστικά στην υγεία. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι δυνατό να συμβεί το δυσάρεστο γεγονός του αιφνιδίου θανάτου.

Στους αθλητές <35 ετών η συχνότητα αιφνιδίου θανάτου ανέρχεται σε 1 ανά 100.000 ετησίως, ενώ σε άτομα >35 ετών είναι 1 ανά 80.000 ετησίως.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οφείλεται σε μυοκαρδιοπάθεια (όπως είναι η υπερτροφική μυοοκαρδιοπάθεια και η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας) ή σε μυοκαρδίτιδα. Αξιοσημείωτο είναι πως σε αρκετές περιπτώσεις τα άτομα είναι ασυμπτωματικά και η πρώτη εκδήλωση της νόσου είναι ο αιφνίδιος θάνατος.

Ορισμένες από τις αιτίες αιφνιδίου θανάτου είναι δυνατό να διαγνωστούν κατά τον προαθλητικό έλεγχο που διενεργείται στα πλαίσια της έκδοσης βεβαίωσης άθλησης.

Αξίζει να τονιστεί πως στην Ιταλία, όπου είναι υποχρεωτική η βεβαίωση άθλησης και ο προαθλητικός έλεγχος για την άσκηση, έχουν μειωθεί δραματικά τα περιστατικά αιφνιδίου θανάτου (έως και 90%).

Τι εξετάσεις περιλαμβάνει; (για απλούς ασκούμενους)

Στον έλεγχο που πραγματοποιείται στα πλαίσια της έκδοσης βεβαίωσης άθλησης, διενεργείται πλήρης καρδιολογικός έλεγχος.

Περιλαμβάνει τη λήψη ιστορικού, τόσο ατομικού (με έμφαση στην παρουσία καρδιαγγειακών παθήσεων ή στην ύπαρξη επεισοδίων συγκοπής, πόνου στο στήθος, αισθήματος παλμών, δύσπνοιας) όσο και οικογενειακού (μεγάλη σημασία έχει το οικογενειακό ιστορικό αιφνιδίου θανάτου, μυοκαρδιοπαθειών, ηλεκτρικών νοσημάτων και πρώιμης στεφανιαίας νόσου).

Ακολουθεί η κλινική εξέταση, με την ακρόαση της καρδιάς, τη μέτρηση αρτηριακής πίεσης και στα δύο άνω άκρα και την ψηλάφηση των αρτηριών (ειδικά των μηριαίων αρτηριών).

Σημαντική θέση στον προαθλητικό έλεγχο κατέχει το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), καθώς στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τίθεται η διάγνωση παρουσίας μίας πάθησης ή η υποψία και η ένδειξη για περαιτέρω διερεύνηση.

Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και το ΗΚΓ, διενεργείται υπερηχοκαρδιογράφημα (Triplex καρδιάς).

Σε άτομα >35 ετών, σε παρουσία παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, καθώς και σε άτομα με υψηλή πιθανότητα στεφανιαίας νόσου πραγματοποιείται περαιτέρω έλεγχος με δοκιμασία κοπώσεως.

Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορεί να επεκταθεί ο έλεγχος με Μαγνητική Τομογραφία καρδιάς, Holter ρυθμού ή Στεφανιογραφία.

Ποιος το πραγματοποιεί;

Ο προαθλητικός έλεγχος και η έκδοση βεβαίωσης άθλησης πραγματοποιείται από καρδιολόγο, ο οποίος διενεργεί τον έλεγχο που προαναφέρθηκε (ιστορικό, κλινική εξέταση, ΗΚΓ, Triplex καρδιάς).

Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι πιθανό να γίνει παραπομπή σε ειδικό κέντρο για εκτίμηση με ειδικό έλεγχο, συμπεριλαμβανομένου του γενετικού ελέγχου. Σε παρουσία εξωκαρδιακών νοσημάτων ο ασκούμενος θα εκτιμηθεί και από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων.

Κάθε πότε πρέπει να γίνεται;

Ο προαθλητικός έλεγχος πραγματοποιείται κάθε χρόνο και σκόπιμο είναι να επαναλαμβάνεται σε παρουσία συμπτωμάτων όπως είναι ο πόνος στο στήθος, το αίσθημα παλμών ή η δύσπνοια, καθώς και μετά από λοιμώξεις, όπως μετά από νόσηση από COVID – 19.

Ειδικά σε περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας πρέπει να πραγματοποιείται ενδελεχής καρδιολογικός έλεγχος πριν την επάνοδο στις αθλητικές δραστηριότητες.

Συμπερασματικά, η έκδοση βεβαίωσης άθλησης είναι μία σημαντική διαδικασία που επιτρέπει την έγκαιρη αναγνώριση περιπτώσεων που μπορεί να αποβούν επικίνδυνες κατά τη διάρκεια της άσκησης και έχει επιτύχει μείωση των περιπτώσεων αιφνιδίου θανάτου.

Δεν είναι μία απλή συμπλήρωση εγγράφου, αλλά περιλαμβάνει λεπτομερή καρδιολογική εξέταση.

Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Νέα Σμύρνη

Πηγές:

1. Αθλητική Καρδιολογία (Fioranelli M – Frajese G)

2. https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-prwtobathmias-frontidas-ygeias/draseis-kai-programmata-agwghs-ygeias/oikogeneiakos-programmatismos/2463-atomiko-deltio-ygeias-mathhth