Τι είναι το Ασκησιογενές Γαστρεντερικό Σύνδρομο;
Η θετική επίδραση που μπορούν να έχουν στις ζωές μας και στην υγείας μας η άσκηση και ο αθλητισμός είναι ευρέως γνωστή. Υποστήριξη καρδιαγγειακής λειτουργίας, βελτίωση επιπέδων αρτηριακής πίεσης και σακχάρου στο αίμα, μείωση σωματικού λίπους και βάρους, βελτίωση φυσικής κατάστασης και ευκινησίας είναι μόνο λίγα από τα οφέλη με τα οποία έχει συνδεθεί η συστηματική φυσική δραστηριότητα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η αυξημένη φυσική δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στους ασκούμενους. Οι τραυματισμοί, η υπερκόπωση και η αφυδάτωση είναι κάποια από τα πιο συνηθισμένα που έρχονται στο νου. Υπάρχει όμως και το ασκησιογενές γαστρεντερικό σύνδρομο , μία κατάσταση η οποία προκαλείται από την άσκηση και αφορά διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος και συμπτώματα που σχετίζονται με αυτό.
Τα προβλήματα γαστρεντερικής φύσεως είναι πολύ συνηθισμένα σε αθλητές και άτομα που γυμνάζονται συχνά. Όσο συχνότερη η άσκηση ή μεγαλύτερη η ένταση και η διάρκεια της τόσο πιο πιθανό είναι να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, διάρροια, κράμπες, ναυτία, έντονη επιθυμία κένωσης και στομαχικό ή κοιλιακό άλγος. Αν και η συχνότητα εμφάνισης τους είναι αρκετά μεγάλη τα ακριβή αίτια πρόκλησης τους δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα. Εικάζεται πως υπάρχουν τρεις πιθανές αιτίες πρόκλησης:
- η μειωμένη ροή του αίματος στο γαστρεντερικό σωλήνα κατά τη διάρκεια της άσκησης η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη ανεπιθύμητων συμπτωμάτων του γαστρεντερικού.
- το «τράνταγμα» από την άσκηση, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στις περισσότερες μορφές αερόβιας δραστηριότητας
- η σίτιση πριν την όποια δραστηριότητα και η τροφή που καταναλώνεται.
Σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί τα συμπτώματα στο ασκησιογενές γαστρεντερικό σύνδρομο εμφανίζονται κυρίως σε δρομείς και συχνότερα σε γυναίκες, ενώ όσοι έχουν προδιάθεση εμφάνισης γαστρεντερικών παθήσεων παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν συμπτώματα. Η κατάλληλη διατροφική εκπαίδευση και οι σωστές επιλογές διατροφής μπορούν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της άσκησης, διευκολύνοντας έτσι τον αθλούμενο.
Πρόληψη για το Ασκησιογενές Γαστρεντερικό Σύνδρομο
Η πρόληψη εμφάνισης των συμπτωμάτων συνδέεται άμεσα με την προ-αγωνιστική διατροφική συμπεριφορά. Τα επαρκή επίπεδα υδάτωσης του αθλούμενου και η προσεγμένη διατροφή λίγες ώρες πριν αλλά και 1-2 ημέρες πριν την άσκηση μπορούν να έχουν πολύ θετική επίδραση.
- Συνιστάται να αποφεύγεται η κατανάλωση λιπαρών κρεάτων, μεγάλης ποσότητας φυτικών ινών και η υψηλής ποσότητας ζάχαρης πριν από κάποια δραστηριότητα, ειδικά όταν υπάρχει κάποια ευαισθησία στο γαστρεντερικό σύστημα
- Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, κυρίως το γάλα και τα λιπαρά τυριά, μπορεί να προκαλέσουν στομαχικές διαταραχές, φούσκωμα και αυξημένη κινητικότητα του εντέρου αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες πριν την άσκηση
- Είναι πολύ ωφέλιμο να ακολουθείται πάντα η ίδια «ρουτίνα» πριν την άσκηση όσον αφορά τη λήψη τροφής και υγρών προκειμένου να «εκπαιδευτεί» το έντερο
- Οι μεγάλες ποσότητες τροφής είναι καλό να αποφεύγονται μέχρι και τουλάχιστον 3 ώρες πριν από την άσκηση
- Είναι πολύ ωφέλιμο να ρυθμιστούν τα επίπεδα υδάτωσης του οργανισμού προσλαμβάνοντας επαρκείς αλλά όχι υπερβολικές ποσότητες υγρών τόσο πριν όσο κατά τη διάρκεια και μετά από μία δραστηριότητα
- Καλό είναι να μη δοκιμάζεται ποτέ ένα νέο συμπλήρωμα διατροφής, ρόφημα ή τρόφιμο πριν από μεγάλο αγώνα ή ιδιαίτερα έντονη δραστηριότητα
- Έρευνες υποστηρίζουν πως διατροφή χαμηλή σε FODMAPs μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στον περιορισμό εμφάνισης γαστρεντερικών συμπτωμάτων. Τα FODMAPs είναι υδατάνθρακες βραχείας αλύσου οι οποίοι φέρεται να ευθύνονται για την εμφάνιση συμπτωμάτων που αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα σε πάσχοντες από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Το όνομα τους σχηματίζεται από τα αρχικά γράμματα των εν λόγω υδατανθράκων: ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η φρουκτόζη (π.χ. φρούτα), η λακτόζη (π.χ. γαλακτοκομικά),οι φρουκτάνες (π.χ. δημητριακά όπως το σιτάρι), οι γαλακτάνες (π.χ. όσπρια), οι πολυόλες (π.χ. ξυλιτόλη).
- Σε πολλές περιπτώσεις η λήψη προβιοτικών έχει συνδεθεί με θετικά αποτελέσματα στην εξέλιξη του ασκησογενούς γαστρεντερικού συνδρόμου
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και αντιδρά διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Η δοκιμή διαφόρων συνδυασμών τροφής και άσκησης μπορεί να δείξει τι είναι περισσότερο ωφέλιμο και δεν συνδέεται με συμπτώματα.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ : Φρούτα και έλεγχος βάρους. Πόσο βοηθάνε;
Ακολούθησε το fmh.gr στο Twitter, στο Facebook και στο Instagram.
Ελίνα Ασημακοπούλου ,Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc, Καλύβια Ατττικής
Βιβλιογραφία
Costa RJS, Snipe RMJ, Kitic CM, Gibson PR. “Systematic review: exercise-induced gastrointestinal syndrome—implications for health and intestinal disease”
