Τι είναι η παιδική παχυσαρκία και ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισης
Η παιδική παχυσαρκία είναι μια από τις πιο σοβαρές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία του 21ου αιώνα. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και επηρεάζει σταθερά πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, ιδίως σε αστικές περιοχές.
Γράφει η Πηνελόπη Λαγουρού , Διαιτολόγος – Διατροφολόγος (Τήνος)
Ο επιπολασμός έχει αυξηθεί με ανησυχητικό ρυθμό. Σε παγκόσμιο επίπεδο το 2016, ο αριθμός των υπέρβαρων παιδιών κάτω των πέντε ετών, εκτιμάται ότι ήταν πάνω από 41 εκατομμύρια. Η παχυσαρκία εμφανίζεται όταν ένα παιδί είναι πολύ πάνω από το κανονικό ή υγιές βάρος για την ηλικία και το ύψος του.
Οι αιτίες της υπερβολικής αύξησης βάρους στους νέους είναι παρόμοιες με αυτές των ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της συμπεριφοράς και της γενετικής. Η παχυσαρκία επηρεάζεται επίσης από την κοινότητα ενός ατόμου καθώς μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα λήψης υγιεινών επιλογών.
Πότε λεμε οτι ενα παιδί είναι παχύσαρκο;
Στα παιδιά και τους εφήβους δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία για τον ορισμό της παχυσαρκίας. Οι περισσότερες χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα , βασίζονται στην χρήση πινάκων , όπου καταγράφεται η σχέση του βάρους και του ΔΜΣ ως προς την ηλικία. Εάν το βάρος ή ο ΔΜΣ για την συγκεκριμένη ηλικία ξεπερνάει κάποιο ανώτατο όριο (π.χ την 95η εκατοστιαία θέση ) στις καμπύλες ανάπτυξης τότε ομιλούμε για παχυσαρκία.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι το ποσοστό των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 5-19 που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα έχει αυξηθεί από 4% το 1975 σε περίπου 18% το 2016.8
Στον χάρτη εδώ βλέπουμε το μερίδιο των πολύ μικρών παιδιών – ηλικίας 2 έως 4 ετών – που είναι υπέρβαρα με βάση τα πρότυπα ανάπτυξης παιδιών WHO. Σε πολλές χώρες, το κάθε τρίτο ή τέταρτο παιδί είναι υπέρβαρο.
Γιατι αυτο μας ενδιαφέρει;
Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά είναι πιο πιθανό να παραμείνουν παχύσαρκα έως την ενηλικίωση και να αναπτύξουν μη μεταδοτικές ασθένειες (NCD) όπως ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις σε νεαρή ηλικία. Για τα περισσότερα NCD που οφείλονται στην παχυσαρκία, οι κίνδυνοι εξαρτώνται εν μέρει από την ηλικία έναρξης και από τη διάρκεια της παχυσαρκίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες για θεραπεία της παχυσαρκίας σε παιδιά, έχουν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας σε σχέση με τους ενήλικες για πολλούς λόγους. Αρχικά τα παιδιά με αντίθεση με τους ενήλικες αναπτύσσονται άρα αυτό βοηθά να βελτιωθεί η σχέση βάρους προς το ύψος. Επίσης τα παιδιά λόγω της ταχείας ανάπτυξης τους, έχουν και υψηλότερες καύσεις (BMR/ kg) σε σχέση με τους ενήλικες.
Ακόμα τα παιδιά έχουν περισσότερες ευκαιρίες για φυσική δραστηριότητα, αφού το παιχνίδι αποτελεί μέρος της καθημερινότητας τους, και τέλος είναι πολύ πιο δύσκολο να αλλαχθούν οι διατροφικές συνήθειες σε ένα παιδί σε σχέση με έναν ενήλικα.
Ποιές είναι οι επιπτώσεις;
Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του παιδικού υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, οι οποίες συχνά δεν γίνονται εμφανείς μέχρι την ενηλικίωση, περιλαμβάνουν:
- Kαρδιαγγειακές παθήσεις (κυρίως καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο).
- Διαβήτης
- Mυοσκελετικές διαταραχές, ειδικά οστεοαρθρίτιδα.
- Oρισμένοι τύποι καρκίνου (ενδομητρίου, μαστού και παχέος εντέρου).
Ποιες είναι οι λύσεις για την παιδική παχυσαρκία;
Οικογένεια και παιδική παχυσαρκία
Μια μελέτη από το Ίδρυμα Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας έδειξε ότι οι γονείς έχουν σημαντικές δυνατότητες να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των παιδιών τους. Αυτό περιλαμβάνει τις διατροφικές συνήθειες και τη σωματική δραστηριότητα. Θα ήταν φρόνιμο να βοηθήσετε λοιπόν τα παιδιά σας ώστε να ζήσουν μια πιο υγιή και υγιεινή ζωή. Βοηθήστε τα παιδιά σας να μάθουν να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές φαγητού και να ασχοληθούν με την τακτική σωματική δραστηριότητα.
Μικρά βήματα βοήθειας για τους γονείς
- Αγκαλιάστε την έννοια της οικογένειας
Η οικογενειακή δυναμική μπορεί να έχει θετική (ή αρνητική) επίδραση στην υγεία ενός παιδιού. Τα οικογενειακά πρότυπα που φαίνεται να σχετίζονται περισσότερο με την υγεία περιλαμβάνουν την οικογενειακή εγγύτητα, ευέλικτη γονική μέριμνα, υποστηρικτικό περιβάλλον στο σπίτι και δραστηριότητες που ενθαρρύνουν το μυαλό
- Προώθηση θετικών συνηθειών
Στόχος είναι η ισορροπία και από τα τρόφιμα και τα γεύματα. Συμπεριλάβετε τα παιδιά σας στο σχεδιασμό γεύματος, στις αγορές και στην προετοιμασία για να ενθαρρύνετε τη συμμετοχή.Το ίδιο ισχύει και για την άσκηση. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας γνωρίζουν ότι είναι μέρος της ομάδας και ότι η υγεία και η φυσική κατάσταση είναι οικογενειακή υπόθεση. Διαδοχικά αφήνοντας το παιδί σας να επιλέξει μια οικογενειακή δραστηριότητα.
- Κρατήστε τα τρόφιμα ουδέτερα
Μείνετε μακριά από τη χρήση τροφής ως ανταμοιβή και μην απαγορεύετε συγκεκριμένα τρόφιμα. Η χρήση τροφής ως ανταμοιβή, μπορεί να οδηγήσει σε μια ανθυγιεινή σχέση με το φαγητό. Η επισήμανση των τροφίμων ως «κακών» ή η απαγόρευση των τροφίμων αυξάνει μόνο την επιθυμία ενός παιδιού για το φαγητό.
Επειδή οι ορέξεις των παιδιών με την πάροδο του χρόνου κυμαίνονται , καλό είναι να μην υπάρχει πίεση στην ολοκλήρωση του γεύματος . Η κλασσική ελληνική φράση ‘’ σκούπισε’’ το πιάτο σου καλό θα ήταν να μην χρησιμοποιείται. Αυτό φαίνεται να βοηθά τα παιδιά να διαχειριστούν καλύτερα την διατροφή τους και την συμπεριφορά τους απέναντι στην τροφή.
Τι διατροφικές αλλαγές πρέπει να γίνουν;
- Αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, καθώς και όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως και ξηροί καρποί
- Περιορισμός της κατανάλωσης ’’κενών’’ θερμίδων και μετατοπίστε την κατανάλωση λίπους από τα κορεσμένα λίπη σε ακόρεστα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα(γνωστά ως καλά λιπαρά).
- Περιορισμός της πρόσληψης σακχάρων(αναψυκτικών, συσκευασμένων προιόντων, γλυκών)
- Αύξηση της σωματικής δραστηριότητας ημερησίως , ενθάρρυνση του παιχνιδιού και αποφυγή από ηλεκτρονικές συσκευές
Αλλαγή συμπεριφοράς
Μακροχρόνια επιτυχία-διατήρηση του βάρους- μπορεί να υπάρξει μόνο εφόσον το παιδί μπορέσει να μάθει και να υιοθετήσει νέες συνήθειες ως προς την διατροφή και την σωματική δραστηριότητα σε μόνιμη βάση. Η τροποποίηση συμπεριφοράς είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αντιμετώπισης της παχυσαρκίας παιδιών και ενηλίκων .
Ωστόσο όπως αναφέρθηκε η παιδική παχυσαρκία είναι ένα συνολικό και συλλογικό ζήτημα που ξεφεύγει από τα πλαίσια της ατομικότητας και της οικογένειας. Οι κυβερνήσεις, η κοινωνία των πολιτών, οι ΜΚΟ και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη διαμόρφωση υγιών περιβαλλόντων και καθιστώντας τις υγιεινές επιλογές διατροφής για παιδιά και εφήβους προσιτές και εύκολα προσβάσιμες. Επομένως, στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι να κινητοποιήσει αυτούς τους εταίρους και να τους εμπλέξει στην εφαρμογή της παγκόσμιας στρατηγικής για τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και την υγεία.
Μην ξεχνάμε , τα παιδιά είναι το μέλλον μας , χρειάζονται την βοήθεια μας
Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram
