Προδιαβήτης: Ποια είναι τα συμπτώματα και τι διατροφή να ακολουθήσω;

Η αντιστοίχηση ενός τύπου διαβήτη σε ένα άτομο συχνά εξαρτάται από τις συνθήκες που επικρατούν κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Για το λόγο αυτό, δύσκολα κατατάσσουμε το άτομο σε μία συγκεκριμένη κατηγορία κατευθείαν. Αυτό που βέβαια είναι ξεκάθαρο είναι η ανάγκη για έγκαιρες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής από το προδιαβητικό στάδιο.

Γράφει η Χριστιάνα Αμπατζή , Διατροφολόγος – Διαιτολόγος , Λέσβος

Τι είναι ο προδιαβήτης 

Θεωρείται ένα στάδιο προβληματικής ομοιόστασης της γλυκόζης που περιλαμβάνει ανώμαλη γλυκόζη νηστείας και προβληματική ανοχή γλυκόζης. Τα άτομα που βρίσκονται σε αυτό το στάδιο έχουν προβληματική γλυκόζη νηστείας, προβληματική ανοχή γλυκόζης ή και τα δύο ταυτόχρονα. Τα άτομα αυτά βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης μελλοντικού διαβήτη, ακόμα και καρδιαγγειακά νοσήματα.

Συμπτώματα του προδιαβητικού σταδίου 

• Ένα από τα συμπτώματα είναι τα επίπεδα της γλυκόζης νηστείας ή από το τεστ ανοχής γλυκόζης να είναι πάνω από τα φυσιολογικά αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό που να αποτελούν διαγνωστικά στοιχεία διαβήτη. Τα άτομα αυτά παρακολουθούνται στενά γιατί βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη.
• Όταν η γλυκόζη νηστείας είναι προβληματική (100-125 mg/dl με φυσιολογική <100)
• Όταν η ανοχή γλυκόζης είναι προβληματική (μέτρηση μετά από 2 ώρες από τη χορήγηση γλυκόζης 75 γραμμαρίων από το στόμα και με τιμή 140-199 mg/dl με φυσιολογικό <140)

  Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση προδιαβήτη

• Ηλικία άνω των 45 ετών με ταυτόχρονα αυξημένο δείκτη μάζας σώματος
• Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και γενικά καθιστική ζωή και δουλειά
• Πρώτος βαθμός συγγένειας με άτομο με διαβήτη
• Γυναίκες που στην κύηση απέκτησαν διαβήτη
• Άτομα με υπέρταση
• Γυναίκες που έχουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Άτομα που σε προηγούμενο έλεγχο ζαχάρου εμφάνισαν κάποια ανωμαλία στο ζάχαρο νηστείας ή στην ανοχή γλυκόζης
• Άτομα με ιστορικό αγγειακής νόσου
• Άτομα που παρουσιάζουν χαμηλή την καλή χοληστερίνη (HDL) μαζί ή με ανεβασμένα τριγλυκερίδια
• Ακόμα και η φυλή με την εθνικότητα μπορεί να παίζουν ρόλο πολλές φορές

Αντιμετώπιση 

Η ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2 σχετίζεται στενά με παράγοντες του τρόπου ζωής. Έχει καθιερωθεί η ιδέα ότι ο διαβήτης ενδέχεται να αποτελεί νόσο που μπορεί να προληφθεί. Από μελέτες φάνηκε πως η ενίσχυση της φυσικής δραστηριότητας, η απώλεια βάρους και η διατροφική πρόληψη μπορεί να καθυστερήσουν ή να προλάβουν την εκδήλωση του διαβήτη τύπου 2 και κατά επέκταση να αλλάξουν τα δεδομένα του προδιαβητικού σταδίου.

Έχει φανεί πως κατά την επόμενη δεκαετία ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη ή σε κίνδυνο για διαβήτη αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% εξαιτίας της έλλειψης άσκησης και της παχυσαρκίας.

Οι στόχοι της ιατρικής διατροφικής θεραπείας για το προδιαβητικό στάδιο τονίζουν την ενίσχυση της σωματικής άσκησης και την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών για απώλεια βάρους. Λόγω των επιπτώσεων της παχυσαρκίας στην αντίσταση στην ινσουλίνη, η απώλεια βάρους είναι σημαντικός στόχος για τα άτομα σε προδιαβητικό στάδιο.

Επίσης, προβλέπεται η μείωση της πρόσληψης λιπαρών οξέων (<30% της ενέργειας), η συχνή φυσική δραστηριότητα και η τακτική παρακολούθηση των ασθενών με ενδείξεις προδιαβητικού σταδίου.

Διατροφική αντιμετώπιση του προδιαβητικού σταδίου

• Υδατάνθρακες: τα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες από δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά είναι εξαιρετικές πηγές βιταμινών, μετάλλων και διαιτητικών ινών, επομένως βοηθάνε τα άτομα με προ-διαβητικό στάδιο. Προτιμάμε τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη σε τέτοια περίπτωση, δηλαδή αυτά που έχουν γλυκαιμικό δείκτη <55. Τέτοια τρόφιμα υπάρχουν σε πίνακες που μπορούν τα τους προμηθευτούν οι ενδιαφερόμενοι ακόμα και στο ιντερνέτ. Επίσης, καλές πηγές υδατανθράκων που βοηθάνε το προδιαβητικό στάδιο είναι η βρώμη, η κινόα, τα όσπρια, που μας προσδίδουν και αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης.
• Φυτικές ίνες: τα φρούτα, τα λαχανικά και τα προϊόντα ολικής αλέσεως είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες βελτιώνουν το γλυκαιμικό έλεγχο, μειώνουν την έκκριση της ινσουλίνης και μειώνουν τα επίπεδα των λιπιδίων. Συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι περίπου 25 γραμμάρια φυτικών ινών.
• Πρωτεΐνη: η συνιστάμενη ημερήσια δόση πρωτεΐνης για τους προ-διαβητικούς είναι ίδια με τα άτομα χωρίς πρόβλημα και κυμαίνεται περίπου το 18-20% των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών. Μία διατροφή πλούσια σε γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών, κοτόπουλο, ψάρια με καλά λιπαρά όπως σαρδέλα ή σολομός είναι ιδανική για τέτοιες περιπτώσεις. Επίσης, η κατανάλωση αυγού, τυριών χαμηλών σε λιπαρά, οσπρίων και κόκκινου κρέατος πιο αραιά θεωρείται σωστή σε συνδυασμό με ισορροπημένο διατροφολόγιο.
• Γλυκαντικά: πλέον θεωρούμε σαν κατάλληλο γλυκαντικό που δεν αποδίδει πολλές θερμίδες, τη στέβια. Συνήθως σε προδιαβητικό στάδιο προτείνουμε προϊόντα με στέβια, όπως κάποιες σοκολάτες, η χρήση στέβιας μέσα σε γλυκά ή στον καφέ. Η πρόσληψη σακχάρων και θερμίδων μειώνεται σημαντικά μέσω της αντικατάστασης της ζάχαρης με στέβια, γεγονός που συμβάλλει στην πρόληψη της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2. Επίσης, καλό θα είναι να αποφεύγουμε την κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη.
• Διαιτητικό λίπος: συστήνεται ημερήσια δόση διαιτητικούς λίπους 25-35% των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών. Τα κορεσμένα δεν πρέπει να ξεπερνάνε το 7% και η κατανάλωση των trans-λιπαρών οξέων να περιορίζεται. Προτιμάμε τους ξηρούς καρπούς, βούτυρο ξηρών καρπών, λιπαρά ψάρια, αβοκάντο, ελαιόλαδο.
• Αλκοόλ: καθώς τα άτομα με προ-διαβήτη έχουν μεγάλες πιθανότητες για στεφανιαία νόσο, 1 ποτήρι τη μέρα και κυρίως κρασί μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο. Αυτό οφείλεται στη βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη και της αύξησης της HDL χοληστερίνης που συνοδεύεται με την κατανάλωση αλκοόλ.

Άλλοι παράγοντες για την αντιμετώπιση του  

• Φυσική δραστηριότητα: η άσκηση βοηθάει όλα τα άτομα με ευαισθησία ή σε διαβητικό στάδιο καθώς βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνει τους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα. Η άσκηση βοηθάει επίσης στη μείωση του βάρους και της γενικής εικόνας του οργανισμού. Συστάσεις για άσκηση με ένταση περίπου στο 50% είναι 3-4 φορές την εβδομάδα και μπορεί να οδηγήσουν σε μια κατά 10-20% βελτίωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Χριστιάνα Αμπατζή , Διατροφολόγος – Διαιτολόγος , Λέσβος

Βιβλιογραφία: ESCOTT-STUMP, L. M.-S. Krause’s Θεραπευτικη Διατροφη . ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΙΤΣΑΣ.