Πρέπει να γυμνάζεσαι αν δεν έχεις κοιμηθεί καλά και νιώθεις κουρασμένος/η;
Μια συνηθισμένη ερώτηση, η οποία συχνά απασχολεί μεγάλο αριθμό ατόμων που ασχολούνται με το fitness, είτε ως μέλη του μαζικού αθλητισμού, είτε ως επαγγελματίες αθλητές είναι αν πρέπει να κάνεις προπόνηση όταν είσαι κουρασμένος. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι απλή και σίγουρα δεν είναι μονοδιάστατη.
Γράφει ο Βασίλης Γκαραβέλας, Γυμναστής, Καματερό
Το παρόν άρθρο, λαμβάνοντας ως γνώμονα τον ύπνο, την ξεκούραση αλλά και τα επιστημονικά τεκμήρια θα προσπαθήσει να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα.
Πότε πρέπει να γυμναστείς;
Είναι φυσικό στο σημείο αυτό να αναφερθεί η σημασία που έχει η άσκηση και η προπόνηση για αυτήν την ακούραστη μηχανή, που ονομάζεται ανθρώπινος οργανισμός.
Αμέτρητες έρευνες έχουν αποδείξει επανειλημμένα την βαρύτητα που έχει, ειδικά για τους ανθρώπους της μέσης και τρίτης ηλικίας, η προπόνηση με αντιστάσεις, η αερόβια προπόνηση, το κολύμπι ή ακόμα και το ανεβοκατέβασμά σε μια καρέκλα.
Αυτό επιβεβαιώνεται, μεταξύ άλλων, και από την έρευνα που πραγματοποίησε ο Luciano Acordi da Silva (2019) όπου ύστερα από δώδεκα εβδομάδες προπόνησης στο νερό, σε ανθρώπους με μέσο όρο ηλικίας τα 63.5±8.8, οι οποίοι έπασχαν από κατάθλιψη, κατάφερε να αποδείξει ότι: «Tο πρόγραμμα άσκησης στο νερό μειώνει την κατάθλιψη και το άγχος, βελτιώνει τη λειτουργική αυτονομία και μειώνει το οξειδωτικό στρες σε καταθλιπτικά ηλικιωμένα άτομα».
Επομένως, όταν χτυπάει την πόρτα του εγκεφάλου μας το αίσθημα της οκνηρίας και της απροθυμίας να διεκπεραιωθεί οποιαδήποτε άσκηση, είναι αναγκαίο να υπερισχύσει η αυτοπειθαρχία και, εν τέλει, να επικρατήσει.
Με λίγα λόγια, αν είσαι ψυχικά κουρασμένος, πρέπει να γυμναστείς.
Τι γίνεται όταν μιλάμε για σωματική κούραση; Ύπνος ή Προπόνηση;
Είναι 06:00 και το ξυπνητήρι δονείται, ο άνθρωπος που κοιμάται κάτω από τα παπλώματα έχει δύο επιλογές, η πρώτη είναι να σηκωθεί από το κρεβάτι, να βάλει το σορτς και να βγει για πρωινό τρέξιμο ενώ η άλλη είναι να κοιμηθεί λίγο παραπάνω πριν πάει στην δουλειά.
Σε αυτήν την περίπτωση, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και παρόλο που η απάντηση αντηχεί εύκολη στον εγκέφαλό μας, δεν είναι.
Σύμφωνα με το CDC ένας άνθρωπος, που δεν συνηθίζει να μένει ξάγρυπνος και γενικότερα είναι αρκετά τυπικός με τον ύπνο του (ύπνος 6-8 ωρών κάθε ημέρα) μπορεί να υπερπηδήσει μια απόκλιση από το συνηθισμένο του πρόγραμμα και να μείνει άυπνος για μια νύχτα.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο άνθρωπος αυτός μπορεί να επιβληθεί στον εαυτό του και να πραγματοποιήσει κανονικά την προπόνηση της ημέρας του. Τι γίνεται όμως όταν ένας άνθρωπος υποφέρει από διαταραχές ύπνου;
Όταν ένας άνθρωπος υποφέρει από μακροχρόνια έλλειψη ύπνου σύμφωνα με τον Michael Breus, Ph.D.,είναι πολύ πιθανό να:
- Υπάρχουν σημάδια μειωμένης ενέργειας λόγω της έλλειψης ύπνου, που οδηγούν στη μείωση της αποθήκευση γλυκογόνου
- Εμφανίζονται σημάδια μειωμένης προσοχής – μειωμένης αντίληψης
- Μην υπάρχει σωστός συντονισμός (συναρμογή), καθώς ο συντονισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη στέρηση ύπνου
- Επέρχονται λανθασμένες αποφάσεις
Δεν θα πρέπει να λησμονηθεί επίσης πως ένας αθλούμενος που πάσχει από μακροχρόνια διαταραχή ύπνου είναι πιο επιρρεπής σε τραυματισμό. Συγκεκριμένα, χωρίς ύπνο οι μύες του ανθρώπινου σώματος δεν μπορούν να ανακάμψουν μετά από μια στρεσογόνα προπόνηση.
Αυτό όπως είναι λογικό, δεν είναι ένα ιδανικό σενάριο για ένα σώμα που έχει ανάγκη την ξεκούραση και την αποκατάσταση προκειμένου να δυναμώσει και να μειώσει τις πιθανότητες ενός τραυματισμού.
Επιπλέον είναι αρκετά πιθανό να υπάρξει μια μυϊκή θλάση, και όχι μόνο, όταν ο εγκέφαλος του ασκούμενου είναι εξουθενωμένος, καθώς παίρνει αποφάσεις και δίνει εντολές με πιο αργή συχνότητα από ότι όταν είναι ξεκούραστος.
Ενώ τέλος η στέρηση ύπνου είναι αρκετά πιθανό να κάνει τους αθλητές να δείχνουν σημάδια κούρασης ή και οκνηρίας για προπόνηση, μέχρι και να φτάσουν στο σημείο να σιχαθούν κάθε δευτερόλεπτο της προπόνησης τους.
Σίγουρα ο αθλητισμός και η προπόνηση αποφέρουν πολλαπλά οφέλη σε ανθρώπους οι οποίοι δεν γυμνάζονται και πάσχουν από χρόνια έλλειψη ύπνου, όμως όσο αφορά ανθρώπους που ασκούνται συστηματικά και αναπτύσσουν παράλληλα προβλήματα με τον βραδινό ύπνο, προτείνεται να χαμηλώσουν ένταση και να επανεξετάσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, πριν τα δώσουν όλα στο γυμναστήριο.
Εμπιστεύσου το σώμα σου
Ύστερα λοιπόν από όλα αυτά η απάντηση πράγματι φαίνεται διφορούμενη.
Το «εξαρτάται» είναι μια πολύ καλή λέξη για να περιγράψει την απάντηση στο ερώτημα «πρέπει να κάνεις προπόνηση όταν είσαι κουρασμένος;», όμως όπως είναι λογικό δεν θα πρέπει αυτό εδώ το άρθρο να μείνει μόνο σε αυτό αλλά θα πρέπει να εμβαθύνει σε κάποιες ερωτήσεις που μπορεί να κάνει κανείς στο σώμα του προκειμένου να γνωρίζει αν είναι η ημέρα που θα κάνει ένα βήμα πίσω και θα δει NETFLIX ή αν θα βάλει το σόρτς ή το κολάν του/της και θα πάει να κάνει την γυμναστική του/της.
Τελικά να γυμναστώ αν είμαι κουρασμένος/η;
Οι ερωτήσεις που θα πρέπει να απαντηθούν τίμια και λογικά λοιπόν είναι οι εξής:
- Πόσες ώρες κοιμήθηκα το προηγούμενο βράδυ;
- Θα με βοηθήσει η προπόνηση μου να κοιμηθώ σήμερα καλύτερα;
- Είμαι πιασμένος σε βαθμό που δεν μπορώ να ανέβω τις σκάλες;
- Έχω κάποιον τραυματισμό που με δυσκολεύει;
- Έχω ξεπεράσει πλήρως τον τραυματισμό ο οποίος με άφησε εκτός προπόνησης εδώ και καιρό;
- Πως νιώθω ψυχολογικά; Είχα μια πολύ δύσκολη συνεδρία; ή ένα πολύ δύσκολο τηλεφώνημα;
- Πως νιώθω το σώμα μου;
- Ένας γρήγορος ύπνος θα με βοηθήσει να πάω στο γυμναστήριο;
- Ο εγωισμός μου μπαίνει στο δρόμο μου; Προσπαθώ απλώς να πιέσω τον εαυτό μου πολύ σκληρά για να αποδείξω (κυριολεκτικά σε κανέναν) ότι είμαι σκληρός; Ή ότι δεν είμαι αδύναμος; Ή ότι (γελοία) πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να ξεκουραστώ;
Είναι λοιπόν εμφανές ότι η απάντηση «εξαρτάται» παραμένει στο τοπίο, όμως σίγουρα ύστερα από αυτές τις γραμμές έχει κάπως ξεκαθαριστεί το πότε είναι το σώμα σε θέση να γυμναστεί και πότε θα πρέπει να επέλθει ηρεμία και ξεκούραση.
Η αλήθεια λοιπόν στο ερώτημα που πλανάται στην ατμόσφαιρα είναι το «εμπιστεύσου το σώμα σου».
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Η γυμναστική το βράδυ μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο μας;
Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram
Βασίλης Γκαραβέλας, Γυμναστής, Καματερό
Ακολούθησε τον Βασίλη στο Facebook και στο Instagram
Σχετική Βιβλιογραφία
Luciano Acordi da Silva et al Effects of aquatic exercise on mental health, functional autonomy and oxidative stress in depressed elderly individuals: A randomized clinical trial. Clinics (São Paulo, Brazil), 2019;74:e322
Elizabeth A Copenhaver;Alex B Diamond et al The Value of Sleep on Athletic Performance, Injury, and Recovery in the Young Athlete. Pediatric annals Review 2017 Mar 1;46(3):e106-e111.
Hugh H K Fullagar et al Sleep and athletic performance: the effects of sleep loss on exercise performance, and physiological and cognitive responses to exercise. 2015 Feb;45(2):161-86
Jane E. Ferrie et al A Prospective Study of Change in Sleep Duration: Associations with Mortality in the Whitehall II Cohort. 2007 Dec 1; 30(12): 1659–1666
Rebecca P Gelber;Susan Redline et al Associations of brain lesions at autopsy with polysomnography features before death. Neurology, 2015 Jan 20;84(3):296-303
Luciana Besedovsky et al Sleep and immune function. Pflügers Archiv : European journal of physiology, 2012; 463(1): 121–137.