Πολυβιταμίνες: Τι είναι, οφέλη, δοσολογία, παρενέργειες

Μάθε όσα χρειάζεται να γνωρίζεις για τις πολυβιταμίνες, όπως, τι έιναι, τι κάνουν, τα οφέλη τους, ποια είναι η σωστή δοσολογία τους και τις πιθανές παρενέργειές τους.

Όπως μας προϊδεάζει η ονομασία, οι πολυβιταμίνες είναι σκευάσματα που περιέχουν συνδυασμό βιταμινών και μετάλλων ή και άλλων ευεργετικών ουσιών.

Συγκεκριμένα, τα περισσότερα από αυτά μπορεί να περιέχουν τις Βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β3, Β5, τη βιταμίνη Β6, Β12, C, Ε, D  φολικο οξυ, βιοτίνη, μαγνήσιο, μαγγάνιο, χρώμιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, μολυβδαίνιο, χαλκό, σελήνιο, ιώδιο και άλλα.

Κατά κανόνα τα συμπληρώματα των πολυβιταμινών έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν στην κάλυψη της συνιστώμενης διατροφικής πρόσληψης για πολλές από τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργήσει βέλτιστα.

Πάμε να δούμε λοπόν για τις πολυβιταμίνες τη σωστή δοσολογία τους, ποιοι πρέπει να τις λαμβάνουν και τις παρενέργειες που μπορούν να δημιουργηθούν απο την κατανάλωσή τους.

Ποιοι μπορεί να έχουν οφέλη απο την κατανάλωση πολυβιταμινών;

Πρέπει να τονίσουμε ότι αντί της χρήσης πολυβιταμινών, ο στόχος πρέπει να είναι να λαμβάνουμε όλες τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειαζόμαστε από τις τροφές που καταναλώνουμε στα πλαίσια μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.

Ωστόσο, αρκετοί άνθρωποι ανά περιόδους δυσκολεύονται να οργανώσουν αποτελεσματικά τα γεύματα τους με τρόπο τέτοιο ώστε να συμπεριλαμβάνουν την απαραίτητη ποικιλία φρέσκων τροφίμων για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών τους σε βιταμίνες και μέταλλα.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η χρήση των πολυβιταμινών είναι καλή επιλογή και προσφέρουν οφέλη.

Ποια είναι η σωστή δοσολογία των πολυβιταμινών;

Δυστυχώς δεν υπάρχει αυστηρός κανονισμός για το τί ακριβώς πρέπει να περιέχει ένα σκεύασμα πολυβιταμινών.

Επομένως. διαφορετικά σκευάσματα μπορεί να σας περιέχουν διαφορετικά θρεπτικά συστατικά και σε διαφορετικές ποσότητες.

Κατ’ επέκταση, σε κάποια σκευάσματα με υψηλές περιεκτικότητες η ενδεικνυόμενη δοσολογία είναι μία μόλις κάψουλα ανά ημέρα, ενώ σε άλλα σκευάσματα με χαμηλές περιεκτικότητες η δοσολογία μπορεί να φτάνει τις δύο κάψουλες την ημέρα.

Η καλύτερη πρακτική για να έχετε οφέλη είναι να ακολουθήσετε τις οδηγίες της παρασκευάστριας εταιρίας ή να συμβουλευτείτε τον διατροφολόγο σας για την κατάλληλη δοσολογία αν λάβετε πολυβιταμίνες.

Έχουν προστατευτικές δράσεις έναντι χρόνιων νοσημάτων;

Τα υποτιθέμενα οφέλη των πολυβιταμινών για κατά τα άλλα υγιείς και χωρίς διατροφικές ελλείψεις ανθρώπους δεν υποστηρίζονται από τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα.

Συγκεκριμένα, η επίδραση της λήψη πολυβιταμινών στον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων – όπως διάφοροι τύποι καρκίνου και καρδιαγγειακά – έχει αρχίσει να μελετάται λόγω της πιθανής τους συμβολής χάρη στην αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση τους.

Στο πλαίσιο των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί, έχει αναλυθεί η επίδραση διαφόρων τύπων σκευασμάτων όπως μεμονωμένες θρεπτικές ουσίες (πχ. μόνο Βιταμίνη C) ή σκευάσματα πολυβιταμινών, όχι μόνο ως προς την προστατευτική τους δράση αλλά και ως προς τους κινδύνους που μπορεί να εγκυμονεί η χρήση τους από το γενικό πληθυσμό.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χρήση των πολυβιταμινών δεν ασκεί την προστατευτική δράση που οι περισσότερες εταιρίες υποστηρίζουν ότι δύνανται να ασκήσει, όπως συμβαίνει με τη βιταμίνη Ε και την υποτιθέμενη προστατευτική της δράση έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, τα αποτελέσματα είναι ακόμη και επιβαρυντικά.

Πολυβιταμίνες και πιθανές παρενέργειες και αντενδείξεις 

Οι παρενέργειες που μπορεί να επιφέρει η χρήση πολυβιταμινών εξαρτάται από το τί ακριβώς εμπεριέχεται στο σκεύασμα, την περιεχόμενη ποσότητα και το άτομο που το καταναλώνει.

Για παράδειγμα, όσον αφορά το β-καροτένιο και τα σκευάσματα που το εμπεριέχουν παρατηρείται ότι οι παρενέργειες είναι πιο σημαντικές από τα πιθανά του οφέλη ως προς την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.

Οι παρενέργειες αυτές αφορούν αυξημένη συχνότητα καρκίνου του πνεύμονα σε άτομα που καπνίζουν ή έχουν επαγγελματική έκθεση στον αμίαντο και λαμβάνουν β-καροτένιο. Ένα άλλο παράδειγμα είναι αυτό της βιταμίνης Α, για την οποία οι μέτριες δόσεις είναι ικανές να μειώσουν την οστική πυκνότητα ενώ οι υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και ηπατοτοξικότητα.

Η βιταμίνη D, επίσης, όταν χορηγείται σε υψηλές δόσεις, έχει ως πιθανές παρενέργειες τον κίνδυνο υπερασβεστιαιμίας και πέτρας στα νεφρά.

Για τις πολυβιταμίνες τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκά αφού το περιεχόμενο τους πάντα ποικίλει.

Έτσι, τα μέχρι στιγμής τα διαθέσιμα στοιχεία είναι ανεπαρκή για τον προσδιορισμό της ισορροπίας των οφελών και των παρενεργειών από τη λήψη συμπληρωμάτων με πολυβιταμίνες για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων ή καρκίνου.

Σε κάθε περίπτωση χρήσης σκευασμάτων πολυβιταμινών συνίστανται τακτικές εξετάσεις αίματος και κλινική συνεκτίμηση από τον γιατρό.

Συμπέρασμα

Η πραγματικότητα είναι ότι μια υγιεινή διατροφή είναι επαρκής για τη βέλτιστη λειτουργία του οργανισμού.

Τα σκευάσματα πολυβιταμινών αποτελούν καλή επιλογή για την κάλυψη των απαιτήσεων του σώματός του σε βιταμίνες και μέταλλα κατά τη διάρκεια περιόδων που η διατροφή στερείται ποικιλίας και ιδίως φρέσκων φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής άλεσης.

Ακόμη και μετά από περίοδο συμπληρωματικής χρήσης των πολυβιταμινών, στόχος πρέπει να είναι η επαναφορά σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Συμπληρώματα Αργινίνης: Οφέλη, ιδιότητες, δοσολογία, παρενέργειες

Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Απο την Φωτεινή Αθανασοπούλου, Διαιτολόγος Διατροφολόγος, συνεργάτης του Διατροφολογικού κέντρου Bioiatriki+ στους Αμπελόκηπους Αθήνας.

Πηγές:

1. US Preventive Services Task Force; Mangione CM, Barry MJ, Nicholson WK, Cabana M, Chelmow D, Coker TR, Davis EM, Donahue KE, Doubeni CA, Jaén CR, Kubik M, Li L, Ogedegbe G, Pbert L, Ruiz JM, Stevermer J, Wong JB. Vitamin, Mineral, and Multivitamin Supplementation to Prevent Cardiovascular Disease and Cancer: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. JAMA. 2022 Jun 21;327(23):2326-2333. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35727271/
2. Harvie M. Nutritional supplements and cancer: potential benefits and proven harms. Am Soc Clin Oncol Educ Book. 2014;e478-e486. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24857143/
3. Gallagher JC, Rosen CJ. Vitamin D: 100 years of discoveries, yet controversy continues [published online ahead of print, 2023 Mar 30]. Lancet Diabetes Endocrinol. 2023;S2213-8587(23)00060-8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37004709/
4. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, et al. Effects of a combination of beta carotene and vitamin A on lung cancer and cardiovascular disease. N Engl J Med. 1996;334(18):1150-1155. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8602180/
5. Alpha-Tocopherol, Beta Carotene Cancer Prevention Study Group. The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers. N Engl J Med. 1994;330(15):1029-1035. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8127329/
6. Lim LS, Harnack LJ, Lazovich D, Folsom AR. Vitamin A intake and the risk of hip fracture in postmenopausal women: the Iowa Women’s Health Study. Osteoporos Int. 2004;15(7):552-559. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14760518/