Νόσος Osgood-schlatter: Aποφυσίτιδα κνημιαίου κυρτώματος
Το σύνδρομο υπέρχρησης που δημιουργεί φλεγμονή (οστεοχόνδρωση) στο σημείο σύνδεσης της κατάφυσης του επιγονατιδικού τένοντα, με την πρόσθια επιφάνεια του οστού της κνήμης (κνημιαίου κύρτωμα) στους εφήβους, ονομάζεται νόσος Osgood-schlatter ή αποφυσίτιδα κνημιαίου κυρτώματος.
Γράφει ο Κίμωνας Φρουδάκης, Φυσικοθεραπευτής, Ηράκλειο Κρήτης
Η πάθηση αυτή εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας 10-15 χρονών, ειδικότερα όσων ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες. Αυτό συμβαίνει επειδή στις αναπτυξιακές ηλικίες η οστική επιφυσιακή πλάκα ανάπτυξης του κνημιαίου κυρτώματος που δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως δέχεται εφελκυστικά φορτία (δυνάμεις αντίθετης φοράς που τείνουν να επιμηκύνουν). Με την πλήρη ανάπτυξη των οστών, η πάθηση σταματάει να υφίσταται.
Ποια είναι τα συμπτώματα και τα επιδημιολογικά στοιχεία;
Τα κυριότερα συμπτώματα στην νόσο Osgood-schlatter είναι τοπικός πόνος και ευαισθησία που επιδεινώνεται με την σύσπαση του τετρακέφαλου μυός και κατά την ψηλάφηση. Επίσης υπάρχει διόγκωση (οστική προεξοχή) και οίδημα στο κνημιαίο κύρτωμα όπου προσφύεται ο καταφυτικός τένοντας. Σε έντονο τραυματισμό συμβαίνει απόσταση του οστού στην περιοχή του κνημιαίου κυρτώματος.
Η κλινική εξέταση σε συνδυασμό με την λήψη ιατρικού ιστορικού αρκούν για να διαγνωσθεί η πάθηση. Για απεικονιστική διάγνωση, ο ακτινολογικός έλεγχος από πλάγια λήψη (προφίλ) μπορεί να επιβεβαιώσει τα κλινικά ευρήματα ή να χρησιμεύσει για διαφοροδιάγνωση από άλλες παθήσεις.
Βάσει ερευνών που διενεργήθηκαν σε νεαρούς αθλητές ηλικίας 11-15 ετών, η συχνότητα της πάθησης πλησιάζει το 10% των παιδιών, ενώ στο 1/3 αυτών συνυπήρχε αμφοτερόπλευρη αποφυσίτιδα κνημιαίου κυρτώματος (νόσος Osgood-schlatter).
Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη νόσο Osgood-schlatter;
Η έναρξη της πάθησης αυτής μπορεί να δημιουργηθεί από πολλούς παράγοντες. Τα κυριότερα αιτία που προκαλούν τη νόσο Osgood-schlatter είναι τα εξής:
- Η επαναλαμβανόμενη σύσπαση του εκτατικού μηχανισμού του γόνατος (άλματα – τρέξιμο) φέρει ως αποτέλεσμα την δημιουργία εφελκυστικών φορτίων στο κνημιαίο κύρτωμα.
- Αυξημένος μυϊκός τόνος ή βράχυνση στον τετρακέφαλο μυ που μπορεί να δημιουργήσει ανισοσκελίες στα κάτω άκρα. Σε μελέτη εφήβων με νόσο Osgood-schlatter παρατηρήθηκε ότι σε ποσοστό περίπου 70% η θέση της επιγονατίδας ήταν ψηλότερα από το φυσιολογικό ως συνεπακόλουθο της μυϊκής βράχυνσης του τετρακέφαλου μυός, αυξάνοντας την τάση στο σημείο πρόσφυσης του επιγονατιδικού τένοντα.
- Υπερβολική προπόνηση σε εφήβους αθλητές. Συνήθως είναι προειδοποιητικό σημάδι συνδρόμου υπέρχρησης όπου μπορεί να χρειαστεί τροποποίηση της προπόνησης, μείωση ή προσωρινή διακοπή από τις αθλητικές δραστηριότητες.
Αποκατάσταση
Η αντιμετώπιση στη νόσο Osgood-schlatter είναι σχεδόν πάντα συντηρητική. Η φυσικοθεραπεία παίζει σπουδαίο ρόλο στην ταχεία αποκατάσταση και επανένταξη στις αθλητικές δραστηριότητες των εφήβων.
Η πλήρης ακινητοποίηση και αποφυγή άθλησης δεν ενδείκνυται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η διαμόρφωση ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού πρωτόκολλου αποκατάστασης έχει μεγάλη πρακτική σημασία. Το πρόγραμμα αποθεραπείας διαχωρίζεται σε 3 στάδια.
-
Οξύ στάδιο
Αρχικά συστήνεται ακινητοποίηση της άρθρωσης του γόνατος και φυσικοθεραπεία με χρήση φυσικών μέσων (θεραπευτικός υπέρηχος, ηλεκτροθεραπεία κ.α.) καθώς και παγοθεραπεία για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (φλεγμονή, πόνος, οίδημα). Επίσης χορηγείται χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
Συχνά προτείνεται η περίδεση με kinesiotaping είτε με ειδικό υπο-επιγονατιδικό επίδεσμο (knee strap) για σταθεροποίηση της επιγονατίδας. Επίσης η παθητική κινητοποίηση στο γόνατο, με προοδευτικά αυξανόμενο εύρος κίνησης, ενδείκνυται χωρίς όμως να αναπαράγει πόνο στην τραυματισμένη περιοχή.
-
Υπο-οξύ στάδιο
Σε αυτό το στάδιο και αφού έχουν υποχωρήσει τα έντονα συμπτώματα, ξεκινάνε οι διατάσεις (κυρίως σε τετρακέφαλο – δικέφαλο μηριαίο μυ), για επαναφορά του πλήρους εύρους κίνησης της άρθρωσης του γόνατος καθώς και η ενεργητική κινητοποίηση του πάσχοντος κάτω άκρου.
Αρχικά ενδυνάμωση με ισομετρικές ασκήσεις γόνατος για σταθεροποίηση της άρθρωσης του γόνατος και προοδευτικά ενεργητικές ασκήσεις κάμψης – έκτασης γόνατος για μυϊκή ενδυνάμωση. Επίσης μπορούν να εφαρμοστούν
ειδικές τεχνικές κινητοποίησης της επιγονατίδας για ομαλή κινητικότητα και αποσυμφόρηση στην κατάφυση του επιγονατιδικού τένοντα.
-
Στάδιο επανένταξης στις αθλητικές δραστηριότητες
Σύμφωνα με μελέτες υπάρχουν αρκετές πιθανότητες επανατραυματισμού. Γι’ αυτό είναι σημαντική η λειτουργική αποκατάσταση και δεν πρέπει να παραλείπεται στους εφήβους που ασχολούνται με τον αθλητισμό.
Στο τελικό στάδιο της αποκατάστασης πρέπει να προσαρμόζεται ένα πρόγραμμα αυξανόμενης έντασης με σκοπό την επανεκπαίδευση της σωστής λειτουργικότητας που να περιέχει ασκήσεις δύναμης, νευρομϋικού συντονισμού, ελαστικότητας, εκρηκτικότητας καθώς και ισορροπιστικής ικανότητας.
Η συντηρητική θεραπεία μπορεί να είναι χρονοβόρα αλλά σχεδόν πάντα έχει καλή έκβαση. Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να προτείνουν την χειρουργική παρέμβαση για αντιμετώπιση στη νόσο Osgood-schlatter.
Πρόληψη
Είναι σημαντικό να υπάρχει σωστή ενημέρωση στους εφήβους αθλητές και τους γονείς τους καθώς και εκπαίδευση στους προπονητές, τους γυμναστές και τους επαγγελματίες υγείας (ιατρούς, φυσικοθεραπευτές) των αθλητών ώστε να προλαμβάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας αυτής της πάθησης. Γενικές οδηγίες για πρόληψη τραυματισμού:
- Σωστή διαχείριση των αθλητικών δραστηριοτήτων. Υπερβολική προπόνηση σε εφηβικές ηλικίες θα πρέπει να αποφεύγεται.
- Κλινική αξιολόγηση για τυχόν ανισοσκελίες και βραχύνσεις μυών (σύγκριση τετρακέφαλου – δικεφάλου μηριαίου μυός σε δύναμη και ελαστικότητα).
- Παθητικές και ενεργητικές διατάσεις στους μύες των κάτω άκρων, με έμφαση στον τετρακέφαλο μηριαίο μυ, πριν και μετά την άθληση (προθέρμανση – αποθεραπεία).
Συνιστάται άμεση διακοπή των αθλητικών δραστηριοτήτων με την έναρξη των συμπτωμάτων και παραπομπή σε ορθοπεδικό.
Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram
