Ντοπαμίνη: Τι είναι, τι κάνει, οφέλη, ιδιότητες και παρενέργειες

Μάθε τι είναι η ντοπαμίνη και τι κάνει στον οργανισμό μας. Ποια οφέλη και ιδιότητες έχει και σε ποιες τροφές ή συμπληρώματα τη βρίσκω για να την αυξήσω.

Θυμάσαι το αίσθημα που νιώθεις όταν καταφέρνεις να πετύχεις κάποιο στόχο σου; Ή όταν τρως κάτι πολύ νόστιμο;

Αυτό λοιπόν είναι αποτέλεσμα της μεγάλης ποσότητας ντοπαμίνης που απελευθερώνει ο εγκέφαλος σου. Έτσι νιώθεις το αίσθημα της ικανοποίησης, της ευχαρίστησης και σε παρακινεί να αναζητήσεις περισσότερο αυτό το συναίσθημα.

Γράφει η Κατερίνα Νταλέ, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Κύμη Ευβοίας

Αν θες να μάθεις περισσότερα για τις ιδιότητες, τα οφέλη και πολλές άλλες πληροφορίες για την ντοπαμίνη τότε βρίσκεσαι στο κατάλληλο άρθρο. Συνέχισε την ανάγνωση και μάθε τα πάντα για αυτήν.

Τι είναι

Η ντοπαμίνη είναι ένας τύπος νευροδιαβιβαστή. Παράγεται από μια ομάδα νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο σου και στέλνει μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Γι’ αυτό μερικές φορές ονομάζεται και χημικός αγγελιοφόρος.

Τι κάνει η ντοπαμίνη

Η ντοπαμίνη παίζει ρόλο στο να νιώθουμε ευχαρίστηση, ικανοποίηση και κίνητρο.

Αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της ικανότητάς σου να σκέφτεσαι και να σχεδιάζεις. Σε βοηθά να επικεντρώνεσαι και να βρίσκεις πράγματα ενδιαφέροντα.

Ωστόσο η ντοπαμίνη πέρα απο το αίσθημα της ευχαρίστησης παίζει ρόλο και σε πολλές άλλες λειτουργίες του σώματος σου όπως:

• Κίνηση
• Μνήμη και συγκέντρωση
• Απόλαυση
• Ανταμοιβή και κίνητρο
• Συμπεριφορά και γνώση
• Ύπνος και διέγερση
• Διάθεση
• Μάθηση
• Γαλουχία

Η ντοπαμίνη ωστόσο δεν δρα μόνη της. Λειτουργεί με άλλους νευροδιαβιβαστές και ορμόνες, όπως η σεροτονίνη και η αδρεναλίνη.

Οφέλη και ιδιότητες

Επιπλέον η ντοπαμίνη συνδέεται και με πολλές άλλες ιδιότητες και λειτουργίες όπως:

• Προκαλεί χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων (σε χαμηλές δόσεις, δρα ως αγγειοδιασταλτικό) ή συστέλλεται (σε υψηλές δόσεις, δρα ως αγγειοσυσταλτικό).
• Αυξάνει την απομάκρυνση του νατρίου (αλατιού) και των ούρων από το σώμα σου.
• Μειώνει την παραγωγή ινσουλίνης στο πάγκρεας σου.
• Επιβραδύνει την κίνηση του περιεχομένου του γαστρεντερικού (GI) (έντερο) και προστατεύει την επένδυση του γαστρεντερικού σου συστήματος.
• Μειώνει τη δραστηριότητα των λεμφοκυττάρων στο ανοσοποιητικό σου σύστημα.

Σε ποιες τροφές τη βρίσκω

Εύλογα στο σημείο αυτό θα αναρωτιέσαι πως μπορείς να αυξήσεις την ντοπαμίνη σου. Η απάντηση λοιπόν είναι απλή, η διατροφή σου μπορεί να είναι σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια καθώς πλήθος τροφίμων μπορούν να σε βοηθήσουν.

Η ντοπαμίνη παράγεται από τα αμινοξέα τυροσίνη και φαινυλαλανίνη, τα οποία μπορούν να ληφθούν από τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες. Επιπλέον τρόφιμα πλούσια σε Ω3 λιπαρά οξέα και προβιοτικά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην παραγωγή αυτής της ορμόνης.

Πιο συγκεκριμένα τρόφιμα περιέχουν ντοπαμίνη είναι τα:

• Αυγά
• Κοτόπουλο
• Γαλακτοκομικά
• Ψάρια
• Όσπρια (“Βελούδινο” Φασόλι γνωστό και ως Mucuna pruriens)
• Σόγια
• Ξηροί καρποί και σπόροι
• Φρούτα (Μούρα, Μπανάνα, Μήλο)
• Αβοκάντο
• Παντζάρια
• Σοκολάτα

Εναλλακτικοί τρόποι αύξησης της ντοπαμίνης

Η ντοπαμίνη μπορεί ωστόσο να αυξηθεί και με άλλους παράγοντες, πέρα από τα τρόφιμα, που αποτελούν μέρος της καθημερινότητας σου. Όπως είναι:

• Άσκηση
• Καλός ποιοτικός ύπνος
• Μουσική
• Χορός
• Έκθεση στο ηλιακό φως
• Μείωσε τα λιπαρά τρόφιμα
• Βρες ένα χόμπι που σε ευχαριστεί
• Διάβασε το αγαπημένο σου βιβλίο
• Συνάντησε έναν καλό φίλο

Ντοπαμίνη και συμπληρώματα διατροφής

Στην αγορά κυκλοφορούν και πολλά συμπληρώματα τα οποία βοηθούν επίσης στην ενίσχυση της ντοπαμίνης. Τα συμπληρώματα αυτά μπορεί να περιέχουν γκίνγκο μπιλόμπα, κουρκουμίνη, τζίνσενγκ, καφεΐνη (π.χ. πράσινο τσάι) ή και προβιοτικά.

Τα συμπληρώματα διατροφής είναι ένας γρήγορος τρόπος για να εξασφαλίσεις επαρκή διατροφική υποστήριξη, εάν δεν μπορείς να την καλύψεις από τη διατροφή σου. Η συμπλήρωση με βιταμίνη B, C, E, φολικό οξύ και τυροσίνη διεγείρει την απελευθέρωση ντοπαμίνης. Η νιασίνη και ο σίδηρος μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

Φυσικά απευθύνσου πάντα σε έναν επαγγελματία υγείας για να σε καθοδηγήσει για την χορήγηση του κατάλληλου συμπληρώματος.

Παρενέργειες

Εθισμός στη ντοπαμίνη

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με την ντοπαμίνη. Η νικοτίνη, το αλκοόλ ή άλλα φάρμακα με εθιστικές ιδιότητες ενεργοποιούν τον κύκλο της ντοπαμίνης δημιουργώντας μια συνήθεια.

Καθώς δημιουργείται η συνήθεια, ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται μειώνοντας την ντοπαμίνη. Έτσι χρειάζεσαι περισσότερη ουσία για να φτάσεις στο ίδιο επίπεδο ευχαρίστησης.

Η υπερενεργοποίηση επηρεάζει επίσης τους υποδοχείς ντοπαμίνης με τρόπο που σε κάνει να χάνεις το ενδιαφέρον σου για άλλα πράγματα. Με αποτέλεσμα να ενεργείς ψυχαναγκαστικά και ως παρενέργεια τελικά να μην μπορείς να αντισταθείς στη χρήση αυτών των ουσιών.

Όταν γίνεται περισσότερο ανάγκη παρά επιθυμία, δημιουργείται ο εθισμός. Εάν προσπαθήσεις να σταματήσεις, μπορεί να εμφανίσεις σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα στέρησης. Ακόμα κι αν έχεις σταματήσει την χρήση για μεγάλο χρονικό διάστημα, η έκθεση σου σε κάποια ουσία μπορεί να σε θέσει σε κίνδυνο υποτροπής.

Η ντοπαμίνη ωστόσο δεν φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τη δημιουργία εθισμού. Αλλά οι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Ασθένειες

Τέλος, στις παρανέργειες, λόγω των υψηλών ή χαμηλών επιπέδων ντοπαμίνης, συνδέονται πολλές ασθένειες. Όπως είναι η Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), η νόσος Πάρκινσον, η σχιζοφρένια και η παχυσαρκία.

Καταλήγοντας

Η ντοπαμίνη αποτελεί έναν χημικό αγγελιοφόρο που μεταφέρει μηνύματα και είναι υπεύθυνη για για το αίσθημα της ευχαρίστησης, της ικανοποιήσης αλλά και για πολλές ακόμα λειτουργίες στο σώμα σου.

Μια ισορροπημένη διατροφή που περιέχει επαρκείς πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα, προβιοτικά και μέτρια ποσότητα κορεσμένου λίπους μπορεί να βοηθήσει το σώμα σου να παράγει την ντοπαμίνη που χρειάζεται.

Ενώ μην ξεχνάς πως σημαντικό ρόλο παίζουν και οι παράγοντες του τρόπου ζωής σου, οι οποίοι μπορούν επίσης να ενισχύσουν τα επίπεδα ντοπαμίνης σου φυσικά.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Τρυπτοφάνη: Tι είναι, δοσολογία και σε ποιες τροφές τη βρίσκουμε

Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook, στο Υoutube, στο TikTok και στο Instagram

Κατερίνα Νταλέ, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Κύμη Ευβοίας

Ακολούθησε την Κατερίνα στο Facebook και στο Instagram

Βιβλιογραφία

Professional, C.C. medical Dopamine: What it is, Function & Symptoms, Cleveland Clinic. Available at: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/22581-dopamine

Lopez MJ, Mohiuddin SS. Biochemistry, Essential Amino Acids. [Updated 2023 Mar 13]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557845/

Lerner A, Neidhöfer S, Matthias T. The Gut Microbiome Feelings of the Brain: A Perspective for Non-Microbiologists. Microorganisms. 2017 Oct 12;5(4):66. doi: 10.3390/microorganisms5040066. PMID: 29023380; PMCID: PMC5748575.

Pathania R, Chawla P, Khan H, Kaushik R, Khan MA. An assessment of potential nutritive and medicinal properties of Mucuna pruriens: a natural food legume. 3 Biotech. 2020 Jun;10(6):261. doi: 10.1007/s13205-020-02253-x. Epub 2020 May 20. PMID: 32477848; PMCID: PMC7239958.