Hμιπληγία: Τι είναι, συμπτώματα, αποκατάσταση, φυσικοθεραπεία
Ημιπληγία είναι η παθολογική κατάσταση όπου η μια πλευρά του σώματος παρουσιάζει απώλεια της κινητικής λειτουργίας (παράλυση). Επίσης μπορεί να προκύψουν διαταραχές στην αισθητικότητα, την μνήμη, την ομιλία κ.α. Προκαλείται λόγω εγκεφαλικής βλάβης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αλλά όχι πάντα, η ημιπληγία προκύπτει μετά απο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ισχαιμικό ή αιμορραγικό).
Γράφει ο Κίμωνας Φρουδάκης, Φυσικοθεραπευτής, Ηράκλειο Κρήτης
Συμπτώματα ημιπληγίας
Η κλινική εικόνα της ημιπληγίας διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από την σοβαρότητα της πάθησης. Μερικά απο τα συμπτώματα που μπορεί να προκύψουν σε ημιπληγικούς ασθενείς είναι τα εξής:
- Μυϊκή σπαστικότητα
- Αδυναμία και δυσκαμψία μυών
- Δυσκολία στην λεπτή κινητικότητα και επιδεξιότητα
- Μειωμένη ισορροπιστική ικανότητα και δυσκολία στην βάδιση
Φυσικοθεραπεία και αποκατάσταση
Αξιολόγηση: Χρήσιμα εργαλεία για συλλογή πληροφοριών σε άτομα με ημιπληγία είναι:
- Η κλίμακα Barthel η οποία είναι μια κλίμακα μέτρησης της απόδοσης σε δραστηριότητες της καθημερινότητας.
- Η κλίμακα NIHSS η οποία μετρά την λειτουργικότητα του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της συνείδησης, της κίνησης, της όρασης, της αίσθησης και της ομιλίας.
Αφότου συλλεχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες, προσδιορίζεται η σοβαρότητα της ημιπληγίας και καταστρώνεται ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας.
Από το πρώτο στάδιο γίνεται προσπάθεια να βελτιωθεί η λειτουργικότητα του ασθενή. Είναι σημαντικό ο φυσικοθεραπευτής να εκπαιδεύσει τον ασθενή με ημιπληγία και τα άτομα που τον φροντίζουν με σκοπό την αυτοεξυπηρέτηση. Οι πιο ενδεικτικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν είναι οι εξής:
Τοποθέτηση ασθενή
Συχνή αλλαγή θέσεων και στάσης του ασθενή από την πρώτη μέρα νοσηλείας του. Όταν υπάρχει κίνδυνος για εξάρθρωση ώμου, θα πρέπει να σταθεροποιηθεί η άρθρωση με χρήση νάρθηκα.
Συχνή τοποθέτηση σε ανάρροπη θέση στο προσβεβλημένο άνω και κάτω άκρο για αποφυγή πρηξίματος. Επίσης εκπαίδευση στα μέλη της οικογένειας και αυτούς που φροντίζουν τον ασθενή για οπτικά και ακουστικά ερεθίσματά από την προσβεβλημένη πλευρά.
Άμεση κινητοποίηση
Όταν πλέον ο ασθενής δεν διατρέχει κίνδυνο πρέπει να ξεκινήσει η κινητοποίηση του αρχικά στο κρεβάτι. Δίνεται έμφαση να κινητοποιηθεί άμεσα και εκτός κρεβατιού (καθιστή-όρθια θέση).
Ασκήσεις ενδυνάμωσης
Αφού αξιολογηθούν τα κινητικά ελλείματα και οι αδυναμίες σε κορμό, άνω και κάτω άκρο, εφαρμόζονται ασκήσεις προοδευτικής αντίστασης.
Βελτίωση ισορροπίας:
Εκπαίδευση για αποφυγή πτώσεων. Γίνεται εξάσκηση σε ισορροπιστικές ασκήσεις απο καθιστή και όρθια θέση του σώματος.
Εκπαίδευση βάδισης
Ο φυσικοθεραπευτής πρέπει να αξιολογήσει το μήκος, την ταχύτητα βηματισμού και τον κύκλο της βάδισης (φάση διπλής- μονής στήριξης, φάση αιώρησης κάτω άκρων) κ.α. Υπάρχουν κλίμακες λειτουργικής αξιολόγησης της βάδισης για καταγραφή και συχνή επαναξιολόγηση.
Όταν χρειάζεται γίνεται εκμάθηση βάδισης με υποστηρικτικό μέσο, συνήθως μπαστούνι. Επίσης όταν είναι ασφαλές πρέπει να γίνει εκπαίδευση σε σκαλοπάτια και ανώμαλες εξωτερικές επιφάνειες.
Χρήση ορθωτικών μέσων
Τα ορθωτικά μέσα υποστηρίζουν και σταθεροποιούν τους μύες που δεν ανταποκρίνονται. Ο πιο συνήθης ορθωτικός νάρθηκας χρησιμοποιείται στην ποδοκνημική άρθρωση για σταθεροποίηση του αστραγάλου σε πτώση ακρου ποδός.
Διαχείριση σπαστικότητας
Εκπαίδευση και αποφυγή κινήσεων που προκαλούν σπαστικότητα. Αναχαίτιση παθολογικών αντανακλαστικών. Χρήση νάρθηκα όταν χρειάζεται.
Αερόβια άσκηση για βελτίωση καρδιοαναπνευστικής ικανότητας (βάδιση, στατικό ποδήλατο κ.α).
Ασκήσεις συντονισμού των κινήσεων και επιδεξιότητας για βελτίωση της λεπτής κινητικότητας.
Ηλεκτρική διέγερση (ES): μέσω νευρομυϊκής ηλεκτροδιέγερσης δίνονται ερεθίσματα στην προσβεβλημένη πλευρά να επαναλειτουργήσει. Χρησιμοποιείται κυρίως στο άνω άκρο.
Αναπνευστική φυσικοθεραπεία: Έλεγχος αναπνευστικής λειτουργείας ειδικά σε αρχικό στάδιο λόγω παρατεταμένης ακινησίας.
Γενικές οδηγίες για ημιπληγικούς ασθενείς:
- Παρότρυνση για συχνή δραστηριότητα.
- Αποφυγή αλκοόλ, σωστός ύπνος και διατροφή για διαχείριση πιθανής κόπωσης σε ημιπληγικούς ασθενείς.
Πέρα της φυσικοθεραπευτικής προσέγγισης, για αποκατάσταση ατόμων με ημιπληγία, είναι εξίσου σημαντική η συνεισφορά και άλλων επαγγελματιών υγείας όπως νοσηλευτές, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι, διατροφολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.α.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Νόσος Osgood-schlatter: Aποφυσίτιδα κνημιαίου κυρτώματος
Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook, στο Υoutube, στο TikTok και στο Instagram
