Πυραμίδα διατροφής: Τι είναι η διατροφική πυραμίδα και που μας βοηθάει

Η διατροφική πυραμίδα είναι ένα σχήμα πυραμίδας ή τριγωνικό, το οποίο απεικονίζει ομάδες τροφίμων και τρόφιμα σε μια ενδεικτική κατάταξη συχνότητας κατανάλωσης για έναν υγιεινό τρόπο ζωής.

Μπορεί να εξυπηρετήσει λειτουργικούς σκοπούς όπως: η δημιουργία της εβδομαδιαίας λίστας για τα ψώνια, η επίτευξη υγιεινού τρόπου ζωής ελέγχοντας βασικούς παράγοντες όπως: επίπεδα φυσικής δραστηριότητας ή/και άσκησης, διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους, διαθεσιμότητα διατροφής σε βιταμίνες μέταλλα και ιχνοστοιχεία, ανάγκη για χορήγηση συμπληρώματος διατροφής, τήρηση του μέτρου στην κατανάλωση αλκοόλ κ.α.

Έτσι, χρησιμοποιείται κυρίως από επαγγελματίες υγείας, ως συνοδευτικό και εκπαιδευτικό υλικό στην προσέγγισή τους, αλλά και από τους δέκτες των υπηρεσιών τους και τους καταναλωτές, ως βοηθητικό υλικό στην προσπάθειά τους για βελτιωμένο τρόπο ζωής.

Με μερικές προσαρμογές μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλη την οικογένεια, ενήλικες, παιδιά και εφήβους. Πέρα από τις διατροφικές πυραμίδες έχουν δημιουργηθεί απεικονίσεις πιάτου υγιεινής διατροφής που συνοψίζουν τις πληροφορίες υγιεινής διατροφής. Όμως και τα δύο βοηθήματα ανανεώνονται σύμφωνα με τα νέα δεδομένα από διακεκριμένους οργανισμούς.

Εξέλιξη των διατροφικών πυραμίδων

Η αρχική διατροφική πυραμίδα δημιουργήθηκε στη Σουηδία το 1974. Σήμερα, 90 χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν αναπτύξει διατροφικές οδηγίες με μηνύματα είναι σχεδόν καθολικά (κατανάλωση ποικιλίας τροφών, κατανάλωση άφθονων ποσοτήτων φρούτων και λαχανικών και νερού ως ρόφημα επιλογής, περιορισμό ζάχαρης, λίπους και αλατιού).

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες τροποποιήσεις μεταξύ των χωρών, σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα των τοπικών προϊόντων και αναγκών για την υγεία.

Συνεπώς, Η διατροφική πυραμίδα έχει εξελιχθεί, ανά τον κόσμο, περιλαμβάνοντας πρόσθετες συμβουλές όπως, για παράδειγμα, για την ασφάλεια των τροφίμων για την αειφορία, την εποχικότητα των τροφίμων και τη βιωσιμότητα, αλλά και με εξειδικευμένες εκδόσεις για καταστάσεις  όπως εγκυμοσύνη και θηλασμός, διαβήτης, vegan και χορτοφαγία.

Μεσογειακή διατροφική πυραμίδα

Oι ενημερωμένες κατευθυντήριες γραμμές αναπτύχθηκαν από μη κερδοσκοπικό οργανισμό και ανατέθηκαν από το Υπουργείο Υγείας. Η Επιστημονική Επιτροπή απαρτιζόταν κυρίως από ακαδημαϊκούς εκπροσώπους του Υπουργείου Υγείας και του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, η ομάδα συντονισμού και ενημέρωσης των κατευθυντήριων γραμμών αποτελούταν από ακαδημαϊκά μέλη και μέλη του Ινστιτούτου Prolepsis.

Οι ελληνικές διατροφικές οδηγίες και οι διατροφικοί οδηγοί αναπτύχθηκαν το 1999. Οι ελληνικές διατροφικές οδηγίες ενημερώθηκαν το 2014. Ο διατροφικός οδηγός παραμένει ίδιος από τη δημιουργία του.

Μεσογειακή πυραμίδα – Παράδειγμα που αφορά ενήλικα άτομα

Πως χρησιμοποιούμε τη μεσογειακή διατροφική πυραμίδα

Οι κατευθυντήριες γραμμές απευθύνονται στον υγιή ενήλικο πληθυσμό, ιδιαίτερα σε άτομα ηλικίας 18 έως 65 ετών. Μια διατροφική πυραμίδα χρησιμοποιεί η Ελλάδα για να επεξηγήσει τα μηνύματα των κατευθυντήριων γραμμών της, που συνάδουν με την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή.

Η διατροφική πυραμίδα χωρίζεται σε ομάδες τροφίμων που ταξινομούνται σε τρία επίπεδα κατανάλωσης: ημερήσια κατανάλωση (δημητριακά και προϊόντα ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο και γαλακτοκομικά προϊόντα), εβδομαδιαία (ψάρια, πουλερικά, ελιές, όσπρια, ξηροί καρποί, πατάτες, αυγά και γλυκά) και μηνιαία (κόκκινο κρέας).

Γύρω από την πυραμίδα υπάρχουν εικόνες σωματικής δραστηριότητας και η σύσταση να πίνετε κρασί με μέτρο.

Συμπεράσματα               

Οι διατροφικές πυραμίδες δημιουργήθηκαν βάσει των διατροφικών οδηγών των χωρών σύμφωνα με τις ειδικές ανάγκες της δημόσιας υγείας τους, ώστε να χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες υγείας αλλά και να αξιοποιούνται ως κατευθυντήριο σχήμα από όλους τους πολίτες.

Αποτελούν χρήσιμα και αξιόπιστα εργαλεία, τα οποία ανανεώνονται και συνοψίζουν συστάσεις διαχείρισης διατροφής και υγιεινής για έναν καλύτερο τρόπο ζωής.

Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Απο την Ελεάννα Τσιτσιμπίκου, Διαιτολόγο – Διατροφολόγο

Βιβλιογραφία

Food and Agriculture Organisation of the United Nations. Food-based dietary guidelines-Greece. Available at: https://www.fao.org/nutrition/education/food-dietary-guidelines/regions/countries/greece/en/ Reached 31/8/2022.

Food Facts for Healthy Choices (EUFIC) (2020). Food Pyramids, Plates and Guides: Building a Balanced Diet. Available online at: https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/food-pyramids-plates-and-guides-building-a-balanced-diet#ref2 Reached 31/8/2022.

Harvard T.H. Chan School of Public Health. The Nutrition Source. Healthy Eating Pyramid. Available online at: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-eating-pyramid/ Reached 31/8/2022.

Hellenic Ministry of Health. https://www.moh.gov.gr/articles/health

Prolepsis, Ινστιτούτο Προληπτικής Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής. Ευ Δια… Τροφήν. Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για Ενήλικες. Available online at: http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=gia-enilikes Reached 31/8/2022.

Σύνδεσμοι όπου θα βρείτε τις ομαδοποιημένες εκδόσεις των ελληνικών Διατροφικών Οδηγών:

• Διατροφικός Οδηγός για Ενήλικες:

http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=gia-enilikes

• Διατροφικός Οδηγός για Βρέφη, Παιδιά και Εφήβους:

http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=diatrofikoi-odigoi-paidia

• Διατροφικός Οδηγός για Εγκύους και Θηλάζουσες γυναίκες: http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=diatrofikoi-odigoi-gynaikes
• Διατροφικός Οδηγός για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω: http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=diatrofikoi-odigoi-elders