Χρόνια αστάθεια ποδοκνημικής: Τι είναι, συμπτώματα και πως η φυσικοθεραπεία βοηθάει
Η χρόνια αστάθεια της ποδοκνημικής είναι μία μυοσκελετική κατάσταση. Μετά από ένα διάστρεμμα ποδοκνημικής, εμφανίζονται ελλείμματα στον κινητικό έλεγχο, την μυική δύναμη, την ιδιοδεκτικότητα της άρθρωσης, τον χρόνο αντίδρασης και την σταθερότητα της άρθρωσης.
Υπολογίζεται ότι το 40% των ασθενών που παθαίνουν κάποιο διάστρεμμα ποδοκνημικής θα εμφανίσουν χρόνια αστάθεια ποδοκνημικής.
Γράφει ο Γιώργος Σιδηρόπουλος, Φυσικοθεραπευτής, Κατερίνη
Συμπτώματα
Τα βασικά συμπτώματα για κάποιον που πάσχει στη ποδοκνημική απο χρόνια αστάθεια είναι οίδημα, μειωμένη δύναμη, μειωμένη σταθερότητα της άρθρωσης, ελλείμματα στην ισορροπιστική ικανότητα του ατόμου κατά την εκτέλεση λειτουργικών κινήσεων έως και 6 μήνες μετά την πρώτη συνδεσμική κάκωση.
Άλλα ευρήματα που εμφανίζουν ασθενείς με χρόνια αστάθεια ποδοκνημικής είναι:
- Χαλαρότητα συνδέσμων
- Πόνος μετά από αθλητικές δραστηριότητες
- Αίσθηση κενού κατά την άθληση
- Βαθύ πόνο και συχνά εντοπισμένο στις αρθρώσεις
- Κριγμούς (κρακ) στις αρθρώσεις κατά την έναρξη κινήσεων που συνοδεύονται συχνά από πόνο
- Κλείδωμα στις αρχικές ή τελικές θέσεις
Τα 3 βασικά συστήματα σταθεροποίησης (παθητικό, ενεργητικό και νευρικό) αρχίζουν να υπολειτουργούν.
Οι ασθενείς συχνά οδηγούνται στην μείωση έως και διακοπή των δραστηριοτήτων τους, με άμεσο αντίκτυπο στην ψυχολογία τους και την ποιότητα ζωής τους. Τέλος, ειδικά σε μεγαλύτερες ηλικίες, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της κινησιοφοβίας.
Η αστάθεια ποδοκνημικής χωρίζεται σε 2 υποομάδες:
1. Λειτουργική Αστάθεια
2. Μηχανική Αστάθεια
Λειτουργική αστάθεια ποδοκνημικής
Ασθενείς με λειτουργική αστάθεια παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενα διαστρέμματα αστραγάλου και συχνή αίσθηση αστάθειας. Κατά την φυσική εξέταση, ο αστράγαλος παρουσιάζει φυσιολογική κίνηση αλλά χαλαρότητα των συνδέσμων.
Το συνεχές αίσθημα αστάθειας θα μπορούσε να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες όπως η μυϊκή αδυναμία, τα μοτίβα στρατολόγησης των μυών, το μειωμένο εύρος κίνησης του αστραγάλου, τα ελλείμματα ισορροπίας, η μειωμένη αισθητικοκινητική απόδοση και η ιδιοδεκτικότητα των αρθρώσεων.
Μηχανική αστάθεια ποδοκνημικής
Αντίθετά, η μηχανική αστάθεια στην ποδοκνημική ορίζεται ως η παθολογική συνδεσμική χαλαρότητα. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία συνδεσμικής χαλαρότητας που εμφανίζεται στο 30% των ασθενών μετά το αρχικό διάστρεμμα αστραγάλου.
Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν ένα μείγμα μηχανικών και λειτουργικών αστάθειας.
Υπάρχει μια ευρεία συζήτηση στη βιβλιογραφία για τη διαφοροποίηση και των δύο τύπων με βάση τα συμπτώματα και τα ευρήματα της φυσικής εξέτασης.
Η συμβολή της φυσικοθεραπείας
Η φυσικοθεραπεία σύμφωνα με μελέτες (1,2) μπορεί να συμβάλλει σε ασθενείς που πάσχουν απο χρόνια αστάθεια ποδοκνημικής, μαζί με την συνεργασία του ιατρού, στην πρόβλεψη ανάπτυξης χρόνιας αστάθειας ποδοκνημικής κατά το οξύ στάδιο ενός διαστρέμματος, όταν στην φυσικής εξέταση παρατηρούνται τα παρακάτω ευρήματα:
1. Αδυναμία εκτέλεσης αλτικών δοκιμασιών 2 εβδομάδες μετά το διάστρεμμα
2. Κακή επίδοση σε δοκιμασίες ισορροπίας (Y balance test, Star Excursion Balance test) μετά την ιστική επούλωση.
3. Αυτοαναφερόμενα δεδομένα κατά την συμπλήρωση ειδικών ερωτηματολογίων που στόχο έχουν να αξιολογήσουν την λειτουργικότητα της ποδοκνημικής (Foot and Ankle Ability Measure – FAAM)
- Δια χειρός θεραπεία (Ειδικές Τεχνικές Κινητοποίησης, Manual Therapy) (3)
- Ειδική άσκηση (therapeutic exercise) (4)
- Συμβουλευτική παρέμβαση
Στις περιπτώσεις που ο ασθενής συνεχίζει να πονάει και να μην γίνεται η προτεινόμενη προοδευτικότητα στα φορτία, οι κλινικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν και μέσα θεραπείας ή θεραπευτική μάλαξη με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Προτεινόμενες ασκήσεις σε περιστατικό με χρόνια αστάθειας ποδοκνημικής
1. Ασκήσεις διποδικής κα μονοποδικής στήριξης σε ασταθή επιφάνεια (πχ Δίσκος ισορροπίας).
2. Άρσεις πτέρνας: προοδευτικότητα από την θέση εκτέλεσης (καθιστή -> όρθια) και με ή χωρίς επιπρόσθετο βάρος (kettlebell ή dumbbell). Τέλος αυτή η άσκηση για την χρόνια αστάθεια ποδοκνημικής, συστήνεται στα αρχικά στάδια να γίνεται και με αργή εκτέλεση για καλύτερη αιμάτωση και αποκατάσταση του κινητικού ελέγχου.
3. Έσω ανάσπαση με λάστιχο γυμναστικής. Αργή εκτέλεση με ή χωρίς επαφή της πτέρνας στο έδαφος.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Ψηφιακό 3D Πελματογράφημα: Οφέλη, διαδικασία, σε ποιες παθήσεις βοηθάει
Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook, στο Υoutube, στο TikTok και στο Instagram
Γιώργος Σιδηρόπουλος, Φυσικοθεραπευτής, Κατερίνη
Ακολούθησε τον Γιώργο στο Facebook και στο Instagram
Αναφορές:
1. Doherty C, Bleakley C, Hertel J, Caulfield B, Ryan J, Sweeney K, Delahunt E. Inter-joint coordination strategies during unilateral stance 6-months following first-time lateral ankle sprain. Clinical Biomechanics. 2015 Feb 1;30(2):129-35
2. Doherty C, Bleakley C, Hertel J, Caulfield B, Ryan J, Delahunt E. Single-leg drop landing movement strategies in participants with chronic ankle instability compared with lateral ankle sprain ‘copers’. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy. 2016 Apr 1;24(4):1049-59
3. Cruz-Díaz, D., Lomas Vega, R., Osuna-Pérez, M. C., Hita-Contreras, F., & Martínez-Amat, A. (2015). Effects of joint mobilization on chronic ankle instability: a randomized controlled trial. Disability and rehabilitation, 37(7), 601–610.
4. Mollà-Casanova, S., Inglés, M., & Serra-Añó, P. (2021). Effects of balance training on functionality, ankle instability, and dynamic balance outcomes in people with chronic ankle instability: Systematic review and meta-analysis. Clinical rehabilitation, 35(12), 1694–1709.
