Αρθροπλαστική γόνατος: Φυσικοθεραπεία και ασκήσεις αποκατάστασης
Μάθε ποιες ασκήσεις φυσικοθεραπείας, περιλαμβάνει η αποκατάσταση μετα απο χειρουργείο ολικής αρθροπλαστικής στο γόνατο και ποιες συμβουλές να ακολουθήσεις για να είναι επιτυχημένη.
Η ολική αρθροπλαστική γόνατος (Ο.Α.Γ) είναι μια ορθοπεδική χειρουργική επέμβαση που περιλαμβάνει την αντικατάσταση των αρθρικών επιφανειών της άρθρωσης του γόνατος με μεταλλικά υλικά, σε άτομα που υποφέρουν από χρόνιο εκφυλισμό της άρθρωσης (κυρίως οστεοαρθρίτιδα).
Γράφει ο Κίμωνας Φρουδάκης, Φυσικοθεραπευτής, Ηράκλειο Κρήτης
Προτείνεται αφού πρώτα εξαντληθεί η συντηρητική θεραπεία (φυσικοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, εγχύσεις υαλουρονικού κ.α).
Στόχος της επέμβασης είναι η άμεση βελτίωση της ποιότητα ζωής του ασθενούς μειώνοντας τον πόνο του και βελτιώνοντας την κινητικότητα και λειτουργικότητά του στην καθημερινότητα.
Τι περιλαμβάνει η αποκατάσταση μετα απο ολική αρθροπλαστική γόνατος;
Το προεγχειρητικό στάδιο περιλαμβάνει την εκπαίδευση του ασθενούς και οδηγίες για σωστή διατροφή. Πάμε να δούμε τώρα τι περιλαμβάνει η αποκατάσταση μετά την επέμβαση.
Μετετεγχειρητικό στάδιο
Λίγες ώρες μετά το χειρουργείο της ολικής αρθροπλαστικής γόνατος, ξεκινάει άμεσα η αποκατάσταση με ασκήσεις φυσικοθεραπείας όπου περιλαμβάνει:
Ασκήσεις αύξησης εύρους κίνησης της άρθρωσης του γόνατος
Α) Έκταση γόνατος (τέντωμα)
Είναι σημαντικό να αποκατασταθεί απ’ τις πρώτες μέρες η πλήρης παθητική και ενεργητική έκταση του γόνατος.
Ύπτια θέση: Παθητική έκταση γόνατος. Τοποθετείται ένα ρόλο ή μαξιλάρι κάτω από την φτέρνα ώστε το γόνατο να βρίσκεται στον αέρα προκαλώντας διάταση στην πίσω πλευρά του γόνατος.
Αρχικά μπορεί η διάταση να είναι επώδυνη λόγω βράχυνσης των ισχιοκνημιαίων μυών. Η διάταση σταδιακά ενισχύεται με υπερπίεση της άρθρωσης προς τα κάτω. Είναι από τις σημαντικότερες ασκήσεις για αποκατάσταση μετά από ολικής αρθροπλαστικής γόνατος και πρεπει να εκτελείται συχνά.
Β) Κάμψη γόνατος (λύγισμα)
Εξίσου σημαντικό στην λειτουργικότητα της άρθρωσης είναι η ανάκτηση της κάμψης. Για την προστασία της χειρουργικής τομής, η κάμψη του γόνατος πρεπει να φτάσει έως τις 90°, για τις πρώτες 2 εβδομάδες.
Έπειτα από αυτό το διάστημα πρέπει προοδευτικά να αυξηθεί η ενεργητική κάμψη τουλάχιστον μέχρι 110° σε χρονικό διάστημα εντός 2-3 μηνών.
Καθιστή θέση: Άσκηση αυτοδιάτασης. Το μη χειρουργημένο πόδι τοποθετείται μπροστά από το χειρουργημένο σπρώχνοντάς το προς τα πίσω, να λυγίσει μέχρι το σημείο που είναι ανεκτός ο πόνος και να διατηρηθεί σε θέση διάτασης.
Ακόμα κι αν μετεγχειρουργικά δεν υπάρχει έλλειμμα κίνησης θα πρέπει να εφαρμόζονται οι ασκήσεις με στόχο την διατήρηση της κίνησης στην άρθρωση του γόνατος.
Ασκήσεις ενδυνάμωσης μετα απο ολική αρθροπλαστικής γόνατος
Ο τύπος και η ένταση της άσκησης προσαρμόζεται σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα που ορίζει ο φυσικοθεραπευτής
Α) Ενεργητική έκταση γόνατος (ενδεικτικές ασκήσεις με προοδευτική επιβάρυνση)
Ύπτια θέση: Ισομετρικές ασκήσεις τετρακέφαλου μηριαίου στατικά με στόχο την πλήρη έκταση του γόνατος (τέντωμα). Η άσκηση εφαρμόζεται άμεσα μετά την χειρουργείο. Χρησιμοποιείται ένα ρολό ή μαξιλάρι πίσω από το γόνατο όπου ασκείται συμπίεση στατικά (πίεσε – χαλάρωσε).
Καθιστή θέση: Από αρχική θέση κάμψης 90°, σε πλήρη έκταση γόνατος. Είναι άσκηση αυξημένης δυσκολίας ειδικότερα στην τελική τροχιά έκτασης.
Ύπτια θέση: Άρσεις τεταμένου σκέλους με το γόνατο να διατηρείται σε πλήρη έκταση (τεντωμένο) κατά την διάρκεια της άσκησης. Σε αρχικό στάδιο εκτελείται υποβοηθούμενα.
Β) Ενεργητική κάμψη γόνατος ίση και άνω των 110°
Η άσκηση θα πρεπει να ξεκινήσει ήπια, 4-5 μέρες μετά το χειρουργείο. Λόγω πιθανής βράχυνσης των ισχιοκνημιαίων δίνεται έμφαση στην πλήρη έκταση.
Ύπτια θέση: Σε αρχικό στάδιο η άσκηση εφαρμόζεται σέρνοντας την φτέρνα προς τα πάνω εκτελώντας κάμψη ισχίου – κάμψη γόνατος.
Καθιστή θέση: Σ’ αυτήν τη θέση ο στόχος είναι να εκτελεστεί η κίνηση ενεργητικά, στην επιθυμητή τροχιά κάμψης, χωρίς υποβοήθηση.
Στατικό ποδήλατο: Για την διατήρηση του εύρους κίνησης σε συνδυασμό με αερόβια άσκηση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί προοδευτικά στατικό ποδήλατο.
Εκπαίδευση βάδισης – Ισορροπία
Η βάδιση πρέπει να είναι άμεση, λίγες ώρες μετά το χειρουργείο αρθροπλαστικής στο γόνατο. Σαφείς οδηγίες δίνονται πάντα από τον χειρουργό-ορθοπαιδικό. Συνήθως γίνεται με την βοήθεια ορθοτικών μέσων (περιπατητήρα-Πι ή πατερίτσες).
Δίνεται έμφαση στην εκπαίδευση της ισορροπίας και τον συντονισμό των κινήσεων.
Αντιμετώπιση πόνου και πρηξίματος
Α) Ανάρροπη θέση: Η ανύψωση του χειρουργημένου μέλους βοηθάει στην ελάττωση του οιδήματος.
Β) Κρυοθεραπεία: Η συχνή χρήση κρύων επιθεμάτων αρκετές φορές στην διάρκεια μέρας βοηθάει στην γρηγορότερη επούλωση και δρα αναλγητικά.
Γ) Πελματιαία – ραχιαία κάμψη ποδοκνημικής άρθρωσης για αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος και αποσυμφόρηση του οιδήματος.
Αξιολόγηση – Έλεγχος – Επιπλοκές
Είναι αναγκαίο να παρακολουθείται τακτικά η χειρουργική τομή. Αν παρατηρηθεί ερυθρότητα διευρυμένη πέρα της χειρουργικής τομής, αυξημένο πρήξιμο ή υγρό στην τομή, τότε υπάρχει υποψία μόλυνσης και χρήζει άμεσης ιατρικής παραπομπής. Επίσης ένα ύποπτο σύμπτωμα μόλυνσης είναι ο πυρετός.
Σε περίπτωση που παρατηρηθεί αυξημένος πόνος, έντονη ευαισθησία και πρήξιμο σε γάμπα, αστράγαλο ή άκρο πόδα τότε υπάρχει υποψία θρόμβωσης.
Εκπαίδευση
Γίνεται εκπαίδευση για εντατική εφαρμογή των οδηγιών και των ασκήσεων καθημερινά από τον ίδιο τον ασθενή μετά την έξοδο του από το νοσοκομείο.
Για ομαλή αποκατάσταση ενδείκνυται η συχνή παρακολούθηση και καθοδήγηση του φυσικοθεραπευτή μέχρι την πλήρη αποκατάσταση. Οι ασκήσεις που προαναφέρονται είναι ενδεικτικές και αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου προγράμματος αποθεραπείας μετα απο χειρουργείο αρθροπλαστικής γόνατος.
Δεν πρέπει να εκτελούνται ασκήσεις που προκαλούν έντονο πόνο και πρήξιμο κατά την διάρκεια ή μετά το πέρας των ασκήσεων.
Διατροφή
Αναπόσπαστο κομμάτι στην διαδικασία επούλωσης έχει η σωστή διατροφή και ενυδάτωση του οργανισμού. Πρέπει να αυξηθούν οι θερμίδες που λαμβάνονται, κυρίως η λήψη πρωτεϊνών για αποφυγή μυϊκής ατροφίας.
Επίσης βιταμίνες και καλά λιπαρά οξέα συμβάλλουν στην θεραπευτική διαδικασία. Η κατανάλωση αλκοόλ πρεπει να αποφεύγεται διότι αυξάνει την φλεγμονή.
Για εξειδικευμένες πληροφορίες συνίσταται η καθοδήγηση απο διατροφολόγο.
Ύπνος
Καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία επούλωσης και ανάπλασης των ιστών παίζει ο επαρκής ύπνος σε ποιότητα και ποσότητα (7-9 ώρες ημερησίως). Αν υπάρχουν επιπλοκές στην διαδικασία του ύπνου, κρίνεται απαραίτητη η ενημέρωση στον επιβλέποντα ιατρό.
Fast track protocols: Τι είναι;
Τα Fast track & Enhanced Recovery After Surgery (ERAS) Protocols είναι μια νέα μέθοδος με πρωτόκολλα γρήγορης αποκατάστασης των ασθενών μετά από Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου και Γόνατος όπου χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες ενέργειες και τεχνικές συντονισμένα από χειρουργούς, αναισθησιολόγους, νοσηλευτές και φυσικοθεραπευτές. Έχει στόχο την μείωση του χρόνου νοσηλείας στο νοσοκομείο, στην βελτιστοποίηση της αποκατάστασης και των διαδικασιών επούλωσης.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Άκανθα πτέρνας: Τι είναι και πως η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει
Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram
