ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Το άγχος ορίζεται ως μια σωματική, πνευματική ή συναισθηματική κατάσταση,κατα τη διάρκεια της οποίας τείνει να διαταραχθεί η ομοιόσταση του σώματος.Το άγχος είναι αναπόφευκτο στη ζωή και τον αθλητισμό και σε άλλους επαγγελματικούς κοινωνικούς τομείς σε εκάστοτε ζωτικό στάδιο. Ο κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά είναι η αλλαγή. η απώλεια εξοικείωσης, ο φόβος για το άγνωστο ή η αγωνία για υλοποίηση στόχων που δημιουργούν αυτή την αγχώδη διαταραχή με κάθε αλλαγή να θεωρείται ως “απειλή”.
Η αθλητική απόδοση δεν είναι απλώς προϊόν της φυσιολογίας και βιομηχανικής (για παράδειγμα τεχνικών παραγόντων) αλλά επικουρικά οι ψυχολογικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της απόδοσης. Ωστόσο, κάθε αθλητής έχει ένα συγκεκριμένο επίπεδο άγχους που είναι γόνιμο για τη βελτιστοποίηση του αγώνα του. Αυτή η οριοθέτηση εξαρτάται από παράγοντες όπως οι προηγούμενες εμπειρίες.
Το άγχος κατά τη διάρκεια του αθλητισμού, όπως και σε οτιδήποτε άλλο στη ζωή, μπορεί να είναι οξύ, επεισοδιακό ή χρόνιο. Για το μεγαλύτερο μέρος στον αθλητισμό, είναι επεισοδιακό, είτε κατά τη διάρκεια ενός ανταγωνιστικού αγώνα ή ένα παιχνίδι πρωταθλήματος. Ενώ το οξύ στρες μπορεί πραγματικά να ενεργήσει ως πρόκληση, αν δεν αξιοποιηθεί, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα επεισοδιακό στρεσογόνο παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα και να παρεμποδίσει το έργο του αθλητή.
Μελέτες έχουν αποφανθεί πως καθώς το επίπεδο του στρες αυξάνεται,το επίπεδο απόδοσης αυξάνεται επίσης, μέχρι το σημείο του λεγόμενου ”optimum stress” βέλτιστου επιπέδου πίεσης.
Καθώς το άγχος αρχίζει να αυξάνεται πέραν των επιτρεπόμενων αυτών ορίων, το άτομο φθάνει σε σημείο κούρασης όπου τα επίπεδα επιδόσεων αρχίζουν να μειώνονται. Το συντριπτικό άγχος φέρνει το άτομο σε σημεία εξάντλησης πρόωρης κατάπτωσης και οκνυρείας. Οι πιο έμπειροι αθλητές βρέθηκαν να έχουν χαμηλότερο επίπεδο γνωστικού άγχους. Αιτιολογία αυτού αποτελεί η εμπειρία (ειδικά ενώ παίζει ανταγωνιστικά παιχνίδια).
Ο αθλητής εκπαιδεύεται στην εξέλιξη του παιχνιδιού και ξέρει πώς να διαχειριστεί το άγχος. Το επίπεδο εμπιστοσύνης και αυτό του άγχους λέγεται ότι είναι στενά συνδεδεμένα. Όσο υψηλότερη είναι η εμπιστοσύνη ενός αθλητή στις δυνατότητες και ικανότητες του αλλά και η αυτοπεποίθησή του, ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες θα αισθανθεί ανήσυχος για τον ανταγωνισμό.
Η ψυχολογία φέρει επίδραση και στην οργανική φυσιολογία.Ένα απλό και βασικό γεγονός είναι η αύξηση της βασικής στρεσσογόνου ορμόνης Κορτιζόλης , η οποία σε αυξημένη συγκέντρωση στο αίμα προωθεί την έκκριση ινσουλίνης και έχοντας ήδη κανονικά προς χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα η παρουσία ινσουλίνης θα θέση τον οργανισμό σε κατάσταση υπογλυκαιμίας.
Ταυτόχρονα η παραγωγή γαλακτικού οξέος έχει αυξηθεί ήδη πριν καν ξεκινήσουν τα δρόμενα του αγώνα, οπότε η κούραση θα επέλθει γρηγορότερα. Ας μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε ότι μια ανακατανομή ιόντων(ασβέστιο μαγνήσιο,νάτριο,κάλιο) απαραίτητων για τη μυική συστολή και μετάδοση νευρικών μηνυμάτων επηρεάζονται επίσης από τα γεγονότα που άγονται κάτω από συνθήκες άγχους.
Οι αθλητές είναι ίσως ένα μεθοδευμένο οπτικό παράδειγμα της ευφυίας. Η ικανότητά τους να εκτελούν μια φυσική ικανότητα έχει τελειοποιηθεί από δεκαετίες πρακτικής. Όταν πρόκειται για ανταγωνισμό, γνωρίζουν ότι η πνευματική τους εστίαση ή προσοχή είναι ο λόγος για τη νίκη ή την ήττα. Μπορούν όπως βάζουν γκόλ, καλάθια, πηδούν εμπόδια τρέχουν με ταχύτητες αδιανόητες για το μέσο άνθρωπο να διαχειριστούν όσοι έχουν) το τοξικό άγχος και να φτάσουν στη δική του κορυφή.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΑΛΕΞΑΚΗ-ΓΑΒΑΛΑ
ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
& ΠΡΟΠΟΝΗΤΡΙΑ
