Γυναικομαστία: Γιατι συμβαίνει και τι μπορείς να κάνεις

Ποια είναι τα συμπτώματα και ποια η αντιμετώπιση της γυναικομαστίας. Πως θα την ξεχωρίσω από την ψευδογυναικομαστία και τι ασκήσεις βοηθούν.

Η γυναικομαστία, είναι ένα αισθητικό αντρικό πρόβλημα που εμφανίζεται συχνά και κάνει τους άντρες να αισθάνονται άσχημα και αμήχανα με τον εαυτό τους εάν τους συμβαίνει.

Η γυναικομαστία, που συνήθως περιγράφεται ως η μεγέθυνση του αρσενικού μαστού, κλινικά χαρακτηρίζεται από την παρουσία μιας μάζας εκτεινόμενης ομόκεντρα από τη θηλή (π.χ. διμερή ή σπάνια μονόπλευρη).

Τι είναι η γυναικομαστία;

Η γυναικομαστία είναι η συνηθέστερη μεταβολή στον ιστό του μαστού στους άνδρες που εμφανίζεται συχνότερα κατά την παιδική ηλικία, την εφηβεία και σε μεγαλύτερες ηλικίες με ποσοστά επικράτησης, όπως προτείνεται από τους Johnson et al. 60-90% στα νεογνά, 50-60% στους εφήβους και 70% στους άνδρες μεταξύ 50 και 69 ετών.

Η φυσική εξέταση και το προσεκτικό ιατρικό ιστορικό αποτελούν ανεκτίμητα εργαλεία για την αξιολόγηση ενός ασθενούς με διεύρυνση του μαστού.

Συνήθως αποτελεί το σύμπτωμα ενδοκρινολογικών νοσημάτων, μπορεί όμως να οφείλεται και σε παρενέργεια φαρμάκων ή τοξικών ουσιών.

Για τους λόγους αυτούς καθίσταται αναγκαία η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και ενδελεχούς κλινικοεργαστηριακού ελέγχου για την ανεύρεση της υπαίτιας νόσου ή του εξωγενούς παράγοντα. Όταν δεν καθίσταται δυνατή η ανεύρεση αιτιολογικού παράγοντα, χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής γυναικομαστία.

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται;

Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης της γυναικομαστίας, διακρίνεται σε νεογνική, εφηβική και γυναικομαστία των ενηλίκων.

Η γυναικομαστία που εμφανίζεται στα νεογνά (Neonatal gynecomastia) δεν έχει κανένα παθολογικό υπόστρωμα και είναι αποτέλεσμα της δράσης των οιστρογόνων της μητέρας σ’ αυτά, κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής τους ζωής. Υποχωρεί αυτόματα σε διάστημα ολίγων εβδομάδων.

Η εφηβική γυναικομαστία (Pubertal gynecomastia) είναι αρκετά συχνή και εμφανίζεται σε ποσοστό 40% των εφήβων, σε ηλικίες μεταξύ 13 και 17 ετών. Είναι συνήθως αμφοτερόπλευρη και παρέρχεται μετά από 12-24 μήνες.

Η εφηβική γυναικομαστία που επιμένει και στη μετεφηβική ηλικία, πρέπει να παρακολουθείται στενά και να διερευνάται ενδελεχώς, πριν χαρακτηρισθεί ως ιδιοπαθής και τούτο, καθώς μπορεί να υποκρύπτει σοβαρή υποκείμενη νόσο, όπως όγκο των όρχεων ή των επινεφριδίων.

Η γυναικομαστία των ενηλίκων (Senescent gyneco¬mastia) απαντά κυρίως σε ηλικίες μεγαλύτερες των 50 ετών και εκδηλώνεται πιο συχνά ετερόπλευρα, με προτίμηση την αριστερή πλευρά, χωρίς να υπάρχει γι’ αυτό σαφής παθοφυσιολογική εξήγηση. Ο διογκωμένος μαζικός αδένας υποστρέφεται συνήθως σε διάστημα 12-24 μηνών.

Υπάρχουν κάποιες σπάνιες ασθένειες που συνοδεύονται από γυναικομαστία

• Σύνδρομο Klinefelter
• Νεοπλάσματα – εκκρίνονται οιστρογόνα ορχέων (κύτταρα Leuding)επινεφριδίων
• Νεοπλάσματα – εκκρίνονται χοριακή Γοναδοτροπίνη ήπατος
• Κακοήθειες υποφύσεως

Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συνοδεύονται από γυναικομαστία. Αυτός είναι ο λόγος που θα πρέπει ο πλαστικός χειρουργός να ελέγχει την κάθε περίπτωση γυναικομαστίας σαν μια ξεχωριστή υπόθεση αρχικά κλινικά και αναλόγως να αποφασίζει πότε θα πρέπει να προχωρήσει σε ενδοκρινολογικό έλεγχο πριν από την χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2005 στους Sunday Times δημοσιεύθηκε ένα άρθρο από ένα χειρουργό ενδοκρινών αδένων στο Λονδίνο, που έλεγε πως η αύξηση των περιστατικών γυναικομαστίας στο Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα να οφείλεται στην λήψη οιστρογόνων με την διατροφική αλυσίδα.

Και αυτό γιατί μελετώντας τους αδένες που αφαιρέθηκαν από ανδρικούς μαστούς διαπίστωσε πως είχαν τα τυπικά χαρακτηριστικά των γυναικείων μαστών.Η αληθής γυναικομαστία προκαλείται από την επίδραση των οιστρογόνων στο μαζικό αδένα του άνδρα.

Αυτό συμβαίνει σε παθήσεις που υπάρχει είτε αυξημένη παραγωγή των οιστρογόνων είτε ανεπάρκεια των ανδρογόνων ή συνδυασμός και των δυο.

Γυναικομαστία από φάρμακα

Η γυναικομαστία φαρμακευτικής αιτιολογίας σχετίζεται με φάρμακα με οιστρογονική δράση (δακτυλίτιδα, αναβολικά στεροειδή, μαριχουάνα), όπως επίσης και φάρμακα που αναστέλλουν τη δράση ή τη σύνθεση της τεστοστερόνης.

Όταν βρίσκεσαι σε περίοδο χρήσης μεγάλων ποσοτήτων στεροειδών, το σώμα σου μετατρέπει κάποιο ποσοστό των ορμονών του σε οιστρογόνα (γυναικείες ορμόνες), με σκοπό να ισορροπήσει το «πάρτι» τεστοστερόνης που έχει στηθεί στους όρχεις σου.
Αυτή η αντισταθμιστική ποσότητα οιστρογόνων δημιουργεί εικόνες που δεν χαρακτηρίζονται ανδροπρεπείς.

Πέρα από τον προφανή κίνδυνο για περαιτέρω ορμονικά μπερδέματα, εμφανίζεις αμιγώς  προβλήματα υγείας, όπως απώλεια οστικής πυκνότητας, οστεοπόρωση, εξαφάνιση της λίμπιντο, συναισθηματική ευαισθησία Στη περίπτωση αυτή συστήνεται μείωση σωματικού λίπους και εκγύμναση με αντιστάσεις ιδιαίτερα με ασκησιολόγιο με έμφαση στο μείζων θωρακικό.

Έχουν υπάρξει όμως περιπτώσεις, όπου άντρες με περίσσιο λιπώδη ιστό στο θώρακα εκτελούσαν ασκήσεις διόγκωσης του στέρνου και το αποτέλεσμα ήταν ακόμη χειρότερο αισθητικά: ένα ζευγάρι στητά γυναικεία στήθη. Γι’ αυτό και μεγάλη σημασία πρέπει να δώσεις σε παραλλαγές κάμψεων».

Γυναικομαστία και ψευδογυναικομαστία

Είναι σημαντικό να γίνεται διαχωρισμός της γυναικομαστίας από την ψευδογυναικομαστία, δηλαδή τη συσσώρευση λίπους στο ανδρικό στήθος, χωρίς την παρουσία υπερτροφικού αδένα λόγω, συνήθως λόγω παχυσαρκίας.

Η διάγνωση μεταξύ των δύο, γίνεται συνήθως με μαστογραφία ή με υπερηχογράφημα.

Στο 99% των περιπτώσεων διογκωμένου στήθους, πρόκειται για ψευδογυναικομαστία και μόνο το 1% των περιπτώσεων είναι γυναικομαστία, όπου εκεί η άσκηση μπορεί να παρέμβει δραστικά, πάλι με μείωση σωματικού λίπους και εκγύμναση με αντιστάσεις ιδιαίτερα με ασκησιολόγιο με έμφαση στο μείζων θωρακικό.

Τι ασκήσεις να κάνω αν έχω γυναικομαστία;

Το πρόγραμμα γυμναστικής σας πρέπει να είναι ένα μείγμα καρδιαγγειακών ασκήσεων υψηλού ρυθμού αναμεμειγμένο με βάρη για την προώθηση της ανάπτυξης των μυών.

Οι ασκήσεις για το στήθος (μπορείς να κάνεις και στο σπίτι σου αρκετές) θα είναι βασικό χαρακτηριστικό βέβαια, αλλά θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι η προπόνησή σας αφορά ολόκληρο το σώμα. Η οικοδόμηση ραχιαίων μυών, για παράδειγμα, θα βοηθήσει τη στάση σας και είναι εκπληκτική η διαφορά που μπορεί να δείτε στην εμφάνισή του στήθους σας.

Τα τονισμένα χέρια, οι ώμοι και το στομάχι, σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό του σώματος που θα οφείλεται σε όλες τις καύσεις λίπους που θα έχετε κάνει, θα βοηθήσει επίσης να έχετε μια γενική εικόνα κορμού, για την οποία οι περισσότεροι άνδρες θα… σκότωναν.

Η δραστική μείωση του αλκοόλ, της ζάχαρης και των επεξεργασμένων τροφίμων, θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό, καθώς και το να τρώτε περισσότερα φρέσκα φρούτα, λαχανικά και άπαχο κρέας.

Όταν η γυναικομαστία εμμένει και εφ’ όσον έχουν αποκλεισθεί ενδογενείς ή εξωγενείς αιτιολογικοί παράγοντες –ιδιοπαθής γυναικομαστία-, για ψυχολογικούς και κοσμητικούς λόγους το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά.

Η διατροφή και η άσκηση θα βοηθήσουν να μειωθεί το λίπος στη περιοχή, όμως ο αδενικός ιστός θα παραμείνει, άρα το πρόβλημα δεν θα λυθεί χωρίς χειρουργείο.

Ακολούθησε το fmh.gr στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Μήλα Αλεξάνδρα

Απόφοιτη ΑΠΘ.
Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής &Αθλητισμού
Master στην Ιατρική Σχολή
Τμήμα Μοριακής και Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας/Θεραπευτική Άσκηση

Βιβλιογραφία

Sansone A, Romanelli F, Sansone M, Lenzi A, Di Luigi L. Gynecomastia and
hormones. Endocrine. 2017 Jan;55(1):37-44. doi: 10.1007/s12020-016-0975-9. Epub
2016 May 4. Review. PubMed PMID: 27145756.