Συναισθηματική διατροφή: wtf γιατί δεν σταματάω να τρώω ενώ χορταίνω;
Και κάπως έτσι ξεκίνησε η συναισθηματική διατροφή. «Αν είσαι ήσυχος το απόγευμα θα σου πάρω παγωτό / Θα πάμε στον γιατρό και μετά εγώ θα σου τηγανίσω πατάτες». Πόσο οικεία σου ακούγονται τα παραπάνω; Σε επιβράβευαν και εσένα οι γονείς σου με γλυκές ή λιπαρές τροφές; Σου έδινε εσένα η γιαγιά σου σοκολατάκι joconda ή noisetta κλείνοντάς το κρυφά στη χούφτα σου; Έδινες πόλεμο για να φας τις πιο υγιεινές τροφές; Σου «έκρυβαν» τα λαχανικά μέσα στα μπιφτέκια; Οι πρώτες σου έξοδοι ως έφηβος ήταν στα «απαγορευμένα» για την καθημερινότητα Goody’s; Αν έχεις απαντήσει ΝΑΙ έστω σε …μία από τις παραπάνω ερωτήσεις, αν έχεις λίστα με αντίστοιχες ιστορίες ή έστω αν κι εσύ τάιζες τη φακή στο σκύλο σου όπως εγώ, μπορείς ξεκάθαρα να καταλάβεις τι σημαίνει «τροφή ανταμοιβής ή επιβράβευσης» και πόσο εύκολα η ψυχολογία σου συνδέεται με τη διατροφή σου.
Και κάπως έτσι το μήλο έκανε καριέρα μόνο με τη Λόλα. Ά! και με τον γιατρό που τον κάνει πέρα. Ας μην κοροϊδευόμαστε: δεν έχω ακούσει πολλούς να «έσκασαν» από μήλα ή από σπανακόρυζο. Αντίθετα σε όλους έχει συμβεί λίγο ως πολύ να κρατούν το στομάχι τους από λαχταριστά burgers, πάστες ή (όχι ένα) πιτόγυρα. Μα ΔΕΝ χόρτασες στο πρώτο σουβλάκι; Χόρτασες. Αλλά έτσι, για τη γεύση, δεν μπόρεσες ποτέ να σταματήσεις.
Μην μου πεις πως δεν σου έχει τύχει… στην συναισθηματική διατροφή όταν τρως νόστιμα φαγητά και ενώ το στομάχι έχει χορτάσει να μην μπορείς να σταματήσεις να τρως. Δεν στο λέω για να σου χαϊδέψω τα αυτιά αλλά δεν φταίει μόνο ο αδύναμος χαρακτήρας σου. Φταίει η γκρελίνη (Ghrelin), η «ορμόνη της πείνας» η οποία το παραπάνω βράδυ έστειλε μήνυμα στον εγκέφαλο να συνεχίσει να τρώει κοψίδια, ακόμα και αν ο οργανισμός σου είχε χορτάσει.
Η γκρελίνη εκκρίνεται κυρίως από τα τοιχώματα του στομάχου όταν είναι άδειο και μεταφέρει στον εγκέφαλο το αίσθημα της πείνας, δηλαδή την επιθυμία για φαγητό. Τα επίπεδα της γκρελίνης αυξάνονται πριν το γεύμα και μειώνονται μετά την πρόσληψη τροφής, οπότε (χοντρικά) στέλνεται μήνυμα στον εγκέφαλο να σταματήσει η παραγωγή της και να φτάσει αυτή τη φορά στον εγκέφαλο το μήνυμα του κορεσμού. Με λίγα λόγια, δεν χορταίνουμε με το στομάχι αλλά με τον εγκέφαλο. Όλα είναι στο μυαλό όμως το καλύτερο είναι πως το …μυαλό δεν χορταίνει μόνο με την ποσότητα αλλά και με την ποιότητα, δηλαδή με τις τροφές που μας αρέσουν. Γιατί όμως το μυαλό μπερδεύεται;
Σε αντίστοιχη έρευνα για την συναισθηματική διατροφή το επιστημονικό «Βiological Ρsychiatry» έγραψε: «Δείξαμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα άτομο αποζητά την κατανάλωση τροφών «επιβράβευσης», ακόμη και αν είναι χορτάτο, επειδή ο εγκέφαλός του δίνει αυτή την εντολή».
Από μικρή ηλικία οι γονείς επιβραβεύουν τα παιδιά με κάποιο τρόφιμο το οποίο τους αρέσει και το ίδιο θα κάνεις κι εσύ με το δικό σου παιδί. Στην ενήλικη ζωή πλέον οι τροφές αυτές κάνουν το άτομο να αισθάνεται καλύτερα. Cool! Δεν θέλω να αγχωθείς ούτε να αυτομαστιγωθείς: αυτή η «εκπαίδευση» είναι μέσα στο παιχνίδι, ενώ η – τελική – επιλογή των τροφών (γλυκό / αλμυρό) εξαρτάται από το τι θα επιλέξει το ίδιο το άτομο. ΟΜΩΣ πάντα μα πάντα, το να γνωρίζεις πώς λειτουργεί κάτι σε βοηθά καλύτερα στο να το ελέγξεις. Επομένως την επόμενη φορά που θα κατρακυλήσεις στο τρίτο πιτόγυρο ή στην 2η (έλεος, ναι- 2η) πάστα που μόλις αγόρασες, δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου: κάνε ένα διάλειμμα, κοίταξε το ρολόι σου και σήκω για 5’ από το τραπέζι / καρέκλα / καναπέ, περπάτησε λίγο και προσπάθησε να καταλάβεις αν το στομάχι σου έχει χορτάσει. Είναι ακριβώς αυτή η στιγμή που μπορείς να το ελέγξεις.
Αν όχι, δεν πειράζει. Γιατί τώρα ξέρεις τι να κάνεις την επόμενη φορά. Ας μη γελιόμαστε, ποτέ τα μήλα δεν θα κερδίσουν τη θέση που τους αξίζει, ποτέ το σπανακόρυζο δεν θα διεκδικήσει την πρωτιά στα νόστιμα φαγητά. Όμως, μπορεί, ήρεμα πια, η Λόλα να μετρά «να, ένα μήλο» και επιτέλους (!) να προχωρήσει στους επόμενους αριθμούς: «Έλλη, να ένα άλλο. Μίμη να μήλα». Εσύ; …μπορείς;
Ακολούθησε το fmh.gr στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram
Το άρθρο επιμελήθηκε για την Fitness Motivation Hellas
Γεωργια Χατζηγιαννακη – Ψυχολόγος, Παιδαγωγος
