12 συμπτώματα που καλό θα είναι να μην τα αγνοήσετε, γιατί μπορεί να σας δείχνουν οτι έχετε κάποιο πρόβλημα με την καρδιά σας.

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν μία σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, με την πρόοδο και την εξέλιξη των θεραπευτικών εφαρμογών, πολλές καταστάσεις και παθήσεις που παλαιότερα ήταν μοιραίες και θανατηφόρες, πλέον είναι, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, ελεγχόμενες και ιάσιμες.

Γράφει ο Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Νέα Σμύρνη

Επομένως, είναι σημαντικό να αναγνωριστούν συμπτώματα τα οποία πιθανόν να υποδηλώνουν καρδιαγγειακή πάθηση και να ακολουθήσει ιατρική εκτίμηση. Άλλωστε, είναι προτιμότερο να διαγνωστεί κάποιο πρόβλημα σε αρχόμενο στάδιο, όπου και η παρέμβαση ή η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική, αλλά και η πάθηση δεν εξελίσσεται.

Ας μην ξεχνάμε πως, όπως είπε ο Ιπποκράτης “κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν”. Παρακάτω θα δούμε ορισμένα συχνά συμπτώματα καρδιακών παθήσεων.

1. Πόνος στην πλάτη

Πρόκειται για σύμπτωμα που συσχετίζεται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού με “ύποπτο πόνο για έμφραγμα”. Η αλήθεια είναι πως είναι πιθανό ο πόνος της πλάτης να οφείλεται και σε έμφραγμα μυοκαρδίου, αλλά αυτή είναι μία από τις διάφορες αιτίες.

Αρχικά να αναφερθεί πως σε κάθε πόνο αξιολογούνται διάφορα χαρακτηριστικά του πόνου. Συγκεκριμένα, λαμβάνονται πληροφορίες για την ποιότητα και το χαρακτήρα του πόνου (αν ο πόνος είναι σαν “σφίξιμο”, “κάψιμο”, “βάρος”), η εντόπιση, ο τρόπος έναρξης και υποχώρησης και τέλος, η διάρκεια του πόνου.

Σχετικά με τον χαρακτήρα του πόνου, όταν αναφέρεται ως “σφίξιμο”, “κάψιμο” ή “σχίσιμο”, τότε χρήζει άμεσης εκτίμησης από καρδιολόγο ή και μετάβασης στο νοσοκομείο. Όσον αφορά την εντόπιση, όταν ο πόνος εντοπίζεται σαφώς με ένα ή δύο δάχτυλα, τότε είναι αρκετά πιθανό να οφείλεται σε μυοσκελετική αιτιολογία (ειδικά τους θερινούς μήνες με τη χρήση κλιματιστικών ή όταν έχει προηγηθεί απότομη κίνηση, όπως η άρση βάρους).

Ο τρόπος έναρξης μας δίνει σημαντικές πληροφορίες, γιατί όταν εμφανίζεται αιφνιδίως, είναι πολύ έντονος και δεν υποχωρεί με αναλγητικά, επίσης είναι ύποπτος και χρειάζεται ιατρική εκτίμηση. Η διάρκεια του πόνου είναι αρκετά διαφωτιστική.

Πόνος ο οποίος διαρκεί δευτερόλεπτα ή 1 – 2 αναπνοές, πιθανόν οφείλεται σε μυοσκελετική πάθηση, ενώ πόνος με διάρκεια 2 – 10 λεπτών ή και παραπάνω χρήζει περαιτέρω ελέγχου.

Ορισμένες παθήσεις που προκαλούν πόνο στην πλάτη είναι η θλάσεις μυών, η ρήξη μεσοσπονδυλίου δίσκου, ο έρπης ζωστήρας, το έμφραγμα μυοκαρδίου, το ανεύρυσμα και ο διαχωρισμός αορτής.

2. Πόνος στο χέρι

Ακόμα ένα σύμπτωμα που έχει συσχετιστεί με καρδιολογικό πρόβλημα κι όχι άδικα, καθώς αρκετά συχνά συνοδεύει ανάλογες παθήσεις.

Ωστόσο, τόσο στο συγκεκριμένο σύμπτωμα, όσο και σε κάθε άλλο σύμπτωμα αξιολογούνται διάφορα σημαντικά στοιχεία από το ιστορικό και την κλινική εικόνα του ατόμου που το παρουσιάζει.

Έτσι, διαφορετικά θα αξιολογηθεί ο πόνος στο χέρι σε ένα άτομο 45 ετών, με υπέρταση, διαβήτη, που καπνίζει και διαφορετικά σε ένα άτομο 20 ετών, που δεν καπνίζει και δεν πάσχει από κάποιο νόσημα και πονάει στο χέρι μετά από αρκετή ώρα γυμναστικής.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, πραγματοποιείται ο απαιτούμενος έλεγχος.

Ο πόνος στο χέρι που είναι ύποπτος για καρδιακή πάθηση είναι πόνος που παρουσιάζεται συνήθως στο αριστερό χέρι (αλλά και στο δεξιό ή ακόμη και στα δύο) και ιδιαίτερα στην έσω πλευρά (την πλευρά του χεριού που “κοιτάει” το σώμα μας, αλλιώς την αποκαλούμε και ωλένια επιφάνεια λόγω του οστού που αποκαλείται ωλένη και βρίσκεται στη “μέσα” πλευρά), συνοδεύει συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος (ιδιαίτερα σφίξιμο ή κάψιμο), έντονη εφίδρωση και εμφανίζεται μετά από ήπια άσκηση (όπως το βάδισμα), μετά από βαρύ γεύμα, συναισθηματική φόρτιση ή έκθεση σε κρύο ρεύμα αέρα.

Αντιθέτως, πόνος που εμφανίζεται μετά από αρκετή χρήση του χεριού, όπως σε χειρωνακτική εργασία ή σε άθληση, είναι πιο πιθανό να οφείλεται σε άλλες αιτίες, εκτός των καρδιακών, όπως είναι τα μυοσκελετικά προβλήματα.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί πως σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατό να μην υπάρχουν άλλα συμπτώματα ενδεικτικά καρδιολογικού προβλήματος και να εμφανίζεται μόνο πόνος στο χέρι. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται αξιολόγηση από καρδιολόγο.

3. Πρήξιμο στα πόδια

Το πρήξιμο στα πόδια ή οίδημα στα κάτω άκρα είναι μία αρκετά συχνή αιτία επίσκεψης σε καρδιολόγο, κι αυτό γιατί έχει συνδεθεί με την παρουσία καρδιακής ανεπάρκειας.

Όντως, αρκετά συχνά οφείλεται σε καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά υπάρχουν κι άλλες αιτίες πρόκλησης οιδημάτων. Και σε αυτό το σύμπτωμα αξιολογούνται ορισμένα επιπλέον στοιχεία που βοηθούν στον προσανατολισμό της διερεύνησης που θα ακολουθήσει.

Το πιο βασικό στοιχείο είναι αν το πρήξιμο εμφανίζεται στο ένα (ετερόπλευρο) ή και στα δύο (αμφοτερόπλευρο) κάτω άκρα.

Το πρήξιμο που εντοπίζεται στο ένα κάτω άκρο οφείλεται κυρίως σε εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (θρόμβωση), λεμφοίδημα ή φλεγμονή της περιοχής.

Αντιθέτως, το πρήξιμο και των δύο κάτω άκρων είναι δυνατό να οφείλεται σε καρδιακή ανεπάρκεια (συνοδεύεται από δύπνοια), νεφρική ανεπάρκεια (μπορεί να υπάρχει διαταραχή της όρεξης ή του επιπέδου συνείδησης), ηπατική ανεπάρκεια (πιθανόν να υπάρχει ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ, κίρρωσης), φλεβική ανεπάρκεια, χρήση φαρμάκων (όπως είναι τα Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα, γνωστά ως ΜΣΑΦ και οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου – κατηγορία φαρμάκων που χορηγούνται συχνά στην αρτηριακή υπέρταση) και στην εγκυμοσύνη.

4. Δυσφορία στο στήθος

Πρόκεται για το πλέον συνδεδεμένο με πρόβλημα της καρδιάς, σύμπτωμα. Ορισμένες φορές μπορεί να αναφέρεται ως πόνος στο στήθος και άλλες τα άτομα να περιγράφουν την ενόχληση ως δυσφορία.

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, είναι σημαντικό να αξιολογηθούν τα χαρακτηριστικά της δυσφορίας και να συνεκτιμηθούν με το άτομο που τα εμφανίζει.

Έτσι, δυσφορία στο στήθος που εμφανίζεται έπειτα από ήπια άσκηση, από βαρύ γεύμα, συναισθηματική φόρτιση ή έκθεση σε κρύο ρεύμα αέρα, που έχει διάρκεια 2 – 10 λεπτών και υποχωρεί με την ανάπαυση ή τη λήψη υπογλωσσίων, είναι αρκετά ύποπτη ως καρδιολογικής προέλευσης.

Θωρακική δυσφορία που διαρκεί περισσότερο, μέχρι και ώρες, μπορεί να οφείλεται σε στηθάγχη, έμφραγμα μυοκαρδίου, διαχωριστικό ανεύρυσμα ή σε μη οργανικά αίτια.

Επίσης, η εμφάνιση δυσφορίας σε άτομο με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (όπως κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, αυξημένη χοληστερίνη, θετικό οικογενειακό ιστορικό για έμφραγμα μυοκαρδίου σε μικρή ηλικία – <65ετών) εκλαμβάνεται ως ύποπτη καρδιακής πάθησης.

Αντιθέτως, δυσφορία διάρκειας δευτερολέπτων, που εντοπίζεται με ακρίβεια, αναπαράγεται με την πίεση ή την αναπνοή και περιγράφεται ως “τσίμπημα”, μας απομακρύνει από καρδιολογικό πρόβλημα.

Ορισμένες αιτίες, που είναι πιθανό να προκαλέσουν δυσφορία είναι το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, η στηθάγχη, η περικαρδίτιδα, η πνευμονική εμβολή, το διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το έλκος, η χολοκυστίτιδα, μυοσκελετικά προβήματα.

5. Δύσπνοια

Η δύσπνοια είναι το αίσθημα δυσκολίας στην αναπνοή και εμφανίζεται συχνά ως σύμπτωμα σε νοσήματα της καρδιάς και των πνευμόνων. Επειδή μπορεί να εμφανιστεί και σε υγιή άτομα, ανάλογα και με το επίπεδο φυσικής κατάστασης, θεωρείται παθολογική όταν συμβαίνει σε ηρεμία ή σε επίπεδο φυσικής δραστηριότητας που δεν θα αναμενόταν να συμβεί.

Η δύσπνοια καρδιακής αιτιολογίας εμφανίζεται κατά την άσκηση ή και κατά την ηρεμία, ενώ μπορεί να εμφανιστεί όταν ξαπλώνει το άτομο και υποχωρεί με την έγερση (αναφέρεται ως ορθόπνοια). Επίσης, είναι πιθανό να εμφανιστεί δύσπνοια κάποιες ώρες μετά την κατάκλιση, που αφυπνίζει το άτομο και υποχωρεί με την έγερση.

Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την εύκολη κόπωση, την αδυναμία, τη ζάλη, το πρήξιμο στα πόδια σε άτομο με ιστορικό εμφράγματος, υπέρτασης ή διαβήτη, καθιστούν αναγκαία την καρδιολογική εκτίμηση.

Ορισμένα άλλα αίτια δύσπνοιας είναι η πνευμονική εμβολή, το πνευμονικό οίδημα, το άσθμα, η πνευμονία, η σοβαρή αναιμία, η εγκυμοσύνη, το άγχος.

6. Ζάλη

Η ζάλη είναι ένα σχετικά άτυπο σύμπτωμα, δηλαδή δεν υποδηλώνει μία συγκεκριμένη πάθηση, αλλά μπορεί να οφείλεται σε μία πλειάδα παθήσεων. Ζάλη εμφανίζεται όταν ο εγκέφαλος λαμβάνει λανθασμένες πληροφορίες για τον προσανατολισμό και την κίνηση του σώματος από την ακοή και την όραση.

Εκδηλώνεται σε όλες τις ηλικίες, ανεξαρτήτως φύλου, ωστόσο είναι ανησυχητική όταν οδηγεί σε απώλεια συνείδησης και πτώση, με ενδεχόμενο τραυματισμό του ατόμου. Παρουσιάζεται συχνότερα σε ηλικιωμένα άτομα, κι αυτό ερμηνεύεται από το γεγονός της λήψης φαρμάκων αλλά και τα διαφορετικά επίπεδα αυτορρυθμιστικών μηχανισμών (αντανακλαστικών μηχανισμών του σώματος που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση).

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις που μπορεί να εκδηλωθούν με ζάλη είναι ορισμένες αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες (όπως η στένωση αορτής), η στένωση των καρωτίδων.

Ορισμένα άλλα αίτια ζάλης είναι ο ορθοστατική υπόταση, η λήψη φαρμάκων (διουρητικών, αντιυπερτασικών, αντικαταθλιπτικών κ.α.), το άγχος, οι νευρολογικές παθήσεις (π.χ. νόσος Parkinson), ο ίλιγγος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η αναιμία.

7. Πόνος στο λαιμό

Ο πόνος στο λαιμό, με μία πρώτη ματιά δεν είναι τόσο πιθανό να οφείλεται σε καρδιακή πάθηση. Όμως, συγκεκριμένα στοιχεία αυτού μας προσανατολίζουν προς την εξέταση της καρδιάς.

Η εμφάνιση πόνου στο λαιμό  που χαρακτηρίζεται ως “σφίξιμο” ή “αίσθηση πνιγμού” σε συνδυασμό με χαρακτηριστικά που έχουν αναφερθεί προηγουμένως, όπως είναι η δυσφορία/πόνος στο στήθος με χαρακτήρα “σφιξίματος” ή “καψίματος”, πόνος στο χέρι, κρύος ιδρώτας που εκδηλώνονται μετά από ήπια άσκηση, βαρύ γεύμα, συναισθηματική φόρτιση ή έκθεση σε ψυχρό ρεύμα αέρα είναι αρκετά πιθανό να οφείλεται σε καρδιακή πάθηση και συγκεκριμένα να αποτελεί εκδήλωση στεφανιαίας νόσου (στηθάγχη ή και έμφραγμα μυοκαρδίου).

Όταν, μάλιστα, εμφανίζεται σε άτομο με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, αυξημένη χοληστερίνη) ενισχύεται ακόμη περισσότερο η πιθανότητα να είναι καρδιακής προέλευσης.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί πως σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατό να μην υπάρχουν άλλες εκδηλώσεις και να εμφανίζεται μόνο πόνος στο λαιμό που περιγράφεται ως σφίξιμο. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται αξιολόγηση από καρδιολόγο.

8. Ροχαλητό

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γνωστή η σημασία του ποιοτικού ύπνου στην υγεία μας και η πρόκληση καρδιαγγειακών, αναπνευστικών αλλά και συνολικά δυσμενών επιπτώσεων στη υγεία μας σε περίπτωση διαταραχών του ύπνου.

Και στην περίπτωση του ροχαλητού απαιτείται η αξιολόγηση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, προκειμένου να συνδεθεί με καρδιαγγειακές διαταραχές. Αρχικά, να τονιστεί πως για τα χαρακτηριστικά αυτά θα ερωτηθεί κυρίως ο/η σύντροφος του ατόμου, γιατί, όπως είναι εύλογο, είναι εκείνοι που μπορούν να δώσουν περισσότερες πληροφορίες.

Έτσι, αρκετά συχνά επεισόδια ροχαλητού σε συνδυασμό με επεισόδια άπνοιας (επεισόδια όπου φαίνεται πως σταματάει η αναπνοή και το άτομο αφυπνίζεται για να πάρει αναπνοή) είναι ενδεικτικά συνδρόμου άπνοιας στον ύπνο.

Πρόκειται για μία διαταραχή που εμφανίζεται συνήθως σε άτομα με παχυσαρκία, σε καπνιστές, σε άτομα που καταναλώνουν αλκοόλ, σε άνδρες, σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, σε σκελετικές ανωμαλίες του φάρυγγα.

Ορισμένα επιπλέον στοιχεία από το ιστορικό που μπορούν να βοηθήσουν είναι τα συμπτώματα όπως το αίσθημα κόπωσης κατά την ημέρα, η πρωινή κεφαλαλγία, το δύσκολο πρωινό ξύπνημα, η ημερήσια υπνηλία, ακόμη και το παρ’ ολίγον τροχαίο λόγω ύπνου κατά την οδήγηση.

Η παρουσία αυτών των χαρακτηριστικών επιβάλλει την αξιολόγηση από ειδικό (συνήθως πνευμονολόγο, αλλά και ΩΡΛ για την αξιολόγηση ανωμαλιών του φάρυγγα) και περαιτέρω διερεύνηση με ειδικά ερωτηματολόγια αλλά και με μελέτη ύπνου.

Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικές, καρδιαγγειακές και νευρολογικές διαταραχές. Αποτελεί σημαντική αιτία υπέρτασης, αρρυθμιών (και ιδίως κολπικής μαρμαρυγής), υπερλιπιδαιμίας, μειωμένης ανοχής στη γλυκόζη.

9. Ιδρώτας

Τα χαρακτηριστικά του ιδρώτα που μας κινητοποιούν προς την αναζήτηση καρδιολογικής πάθησης και προβλημάτων στην καρδιά είναι η εμφάνιση ψυχρού ιδρώτα (αναφέρεται και ως ψυχρή εφίδρωση), ειδικά σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα.

Έτσι, ο πόνος/δυσφορία στο στήθος, ο πόνος στο χέρι, ο πόνος στην πλάτη, ο πόνος στο λαιμό που εμφανίζονται σε ήπια άσκηση, μετά από βαρύ γεύμα, συναισθηματική φόρτιση, έκθεση σε ψυχρό ρεύμα αέρα και συνοδεύεται από ψυχρή εφίδρωση είναι αρκετά ύποπτα για καρδιολογική πάθηση και συγκεκριμένα για στηθάγχη ή και οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου.

Ακόμα, να τονιστεί πως είναι σημαντικό όταν εμφανίζονται τέτοια συμπτώματα σε άτομα με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (κάπνισμα, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, αυξημένη χοληστερίνη).

Σε κάθε περίπτωση, τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά καθιστούν σημαντική την αξιολόγηση από καρδιολόγο.

10. Αρρυθμίες

Πρόκειται για ένα μεγάλο κεφάλαιο της καρδιολογίας με ευρύ φάσμα εκδηλώσεων από τις καλοήθεις “αθώες” έκτακτες συστολές έως τις κακοήθεις αρρυθμίες που είναι απειλητικές για τη ζωή. Και για τις αρρυθμίες ισχύουν όσα έχουν αναφερθεί προηγουμένως, σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης και διερεύνησης.

Αξιολογούνται πληροφορίες από το ιστορικό του ατόμου, το οικογενειακό ιστορικό (ερώτηση για καρδιακή ανακοπή στην οικογένεια) αλλά και στοιχεία σχετικά με την αρρυθμία. Χαρακτηριστικά τα οποία είναι υπέρ της καλοήθους αιτίας είναι η εμφάνιση των αρρυθμιών σε νέο άτομο, χωρίς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση), σε συνθήκες άγχους και η περιγραφή αυτών ως “τσιμπήματα“, “φτερούγισμα” ή “αίσθημα κενού”.

Από την άλλη πλευρά, η εμφάνιση αρρυθμιών σε άτομο με καρδιολογικό ιστορικό, όπως είναι το παλαιό έμφραγμα μυοκαρδίου ή η παρουσία καρδιακής ανεπάρκειας, αλλά και η εκδήλωση συγκοπής είναι στοιχεία που χρήζουν εξονυχιστικού ελέγχου.

Ο έλεγχος σχεδόν πάντα περιλαμβάνει, πέρα από την κλινική εξέταση, το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), το Triplex καρδιάς και την τοποθέτηση Holter ρυθμού ή τη δοκιμασία κοπώσεως. Πιθανόν να χρειαστεί και περαιτέρω εξειδικευμένος, ακόμη και επεμβατικός, έλεγχος (όπως η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη).

11. Πόνος στα κάτω άκρα

Η αρτηριοσκλήρυνση είναι μία διαταραχή που επηρεάζει όχι μόνο τα αγγεία της καρδιάς (τα στεφανιαία αγγεία), αλλά και τα υπόλοιπα αγγεία του σώματος, οδηγώντας σε μία νόσο που αναφέρεται ως περιφερική αρτηριοπάθεια.

Προσβάλλονται συνηθέστερα οι αρτηρίες των κάτω άκρων και χαρακτηρίζεται από παρουσία αθηρωματικής πλάκας που οδηγεί σε μείωση του αυλού, μειωμένη ροή αίματος και ισχαιμία των κάτω άκρων.

Το κύριο σύμπτωμα με το οποίο εκδηλώνεται η περιφερική αρτηριοπάθεια είναι ένα αίσθημα συσφιγκτικού πόνου (κράμπας), αδυναμίας ή εύκολης κόπωσης κατά τη βάδιση ορισμένης απόστασης και υποχωρεί με την ανάπαυση (το σύμπτωμα αναφέρεται ως διαλείπουσα χωλότητα).

Η εμφάνιση τέτοιων συμπτωμάτων καθιστά αναγκαία την περαιτέρω διερεύνηση, όχι μόνο λόγω της πιθανότητας ύπαρξης περιφερικής αρτηριοπάθειας, αλλά και επειδή συχνά συνδυάζεται με υπέρταση και στεφανιαία νόσο (ειδικά σε άτομα με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου)

12. Στυτική δυσλειτουργία

Η στυτική δυσλειτουργία ορίζεται ως η αδυναμία επίτευξης ή και διατήρησης ικανοποιητικής στύσης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Παρατηρείται στο 40% των ανδρών μετά την ηλικία των 40 και αυξάνεται προοδευτικά με την ηλικία. Παρουσιάζει κοινούς παράγοντες κινδύνου με τα καρδιαγγειακά νοσήματα (κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτης, υπερλιπιδαιμία) και κοινούς μηχανισμούς.

Η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί δείκτη γενικευμένης αγγειακής νόσου και το σημαντικό είναι πως, συνήθως, προηγείται χρονικά της εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου κατά 3 – 5 έτη. Επομένως, η εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας καθιστά σημαντική την καρδιολογική προσέγγιση του ατόμου.

Συμπέρασμα

Όπως γίνεται κατανοητό, τα συμπτώματα που δείχνουν πιθανά προβλήματα στη καρδιά, είναι δυνατό να ποικίλλουν και είναι πιθανό να οφείλονται σε μία ποικιλία νοσημάτων. Να θυμόμαστε πως σε κάθε εμφάνιση συμπτωμάτων, είναι μεγάλης σημασίας η αποφυγή του πανικού και η εκτίμηση από ιατρό, ώστε μέσα από τη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και τον έλεγχο που θα ακολουθήσει να οδηγηθεί σε μία σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση.

Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Νέα Σμύρνη

Πηγές:

1. Καρδιολογία (Τούσουλης Δ)

2. Καρδιολογία (Κρεμαστινός Δ)
3. Εγχειρίδιο καρδιάς και αγγείων (Griffin B P, Topol E J)