Οι Σημαντικότερες Έρευνες του 2019
Κάθε χρόνο, οι ειδικοί σε όλα τα πεδία της έρευνας κάνουν μία σειρά μελετών και κλινικών δοκιμών με σκοπό να διαπιστώσουν ποιοι είναι οι παράγοντες που βοηθούν στη διατήρηση της υγείας μας και ποιοι την επιβαρύνουν. Ο δρ. Αντώνης Δημητρακόπουλος* παραθέτει τις πλέον ενδιαφέρουσες από αυτές τις έρευνες.
Φίλοι ή Εχθροί;
Τα φάρμακα που παίρνουμε χορηγούνται από τον γιατρό μας με σκοπό να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε διάφορες παθήσεις και να βελτιώσουμε την υγεία μας. Σε ορισμένες, ωστόσο, περιπτώσεις τα φάρμακα έχουν αντίθετα αποτελέσματα. Είναι γνωστό ότι τα περισσότερα φάρμακα έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, ωστόσο τα τελευταία χρόνια διάφορες έρευνες έχουν συνδέσει τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων με αυξημένο κίνδυνο μίας σειράς παθήσεων.
Τον περασμένο Μάρτιο, για παράδειγμα, μία ομάδα ερευνητών από το European Resuscitation Council διαπίστωσε ότι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται συχνά για τη θεραπεία της υπέρτασης και της στηθάγχης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου. Αναλύοντας δεδομένα από 60.000 εθελοντές, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η νιφεδιπίνη, η οποία χορηγείται τυπικά για την αντιμετώπιση καρδιαγγειακών προβλημάτων, αυξάνει τον κίνδυνο «αιφνίδιου εμφράγματος του μυοκαρδίου».
Ο επικεφαλής της έρευνας Dr. Hanno Tan σημείωσε ότι, μέχρι σήμερα, οι γιατροί θεωρούσαν το φάρμακο αυτό απόλυτα ασφαλές. Η νέα έρευνα, ωστόσο, έδειξε ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και επομένως οι γιατροί θα πρέπει να εξετάζουν εναλλακτικές επιλογές, όπου αυτές είναι διαθέσιμες.
Μία άλλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο JAMA Internal Medicine τον Ιούνιο διαπίστωσε ότι τα αντιχολινεργικά φάρμακα, τα οποία ρυθμίζουν τη σύσπαση και τη χαλάρωση των μυών, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Τα αντιχολινεργικά φάρμακα χορηγούνται στους ασθενείς για την αντιμετώπιση αρκετών παθήσεων του γαστρεντερικού συστήματος, της ουροδόχου κύστεως ή τη νόσο του Parkinson με σκοπό την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων από τους μύες. Η έρευνα αυτή διεξήχθη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ και εξέτασε δεδομένα από 58.769 εθελοντές με άνοια και 225.574 εθελοντές χωρίς άνοια. Όπως έδειξε, οι εθελοντές ηλικίας άνω των 55 ετών που έπαιρναν αντιχολινεργικά φάρμακα τακτικά είχαν 50% αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν άνοια σε σχέση με αυτούς που δεν είχαν ιστορικό λήψης των παραπάνω φαρμάκων.
Τα φάρμακα που χορηγούνται από τους γιατρούς υπόκεινται μία σειρά ελέγχων πριν κυκλοφορήσουν στην αγορά. Προκειμένου για εγκριθεί ένα νέο φάρμακο πρέπει να γίνουν μία σειρά κλινικές δοκιμές και να εξεταστεί εις βάθος τόσο η ασφάλεια όσο και η αποτελεσματικότητά του. Αυτό δεν ισχύει, ωστόσο, για τα συμπληρώματα διατροφής ή άλλα σκευάσματα που διατίθενται από το διαδίκτυο.
Το 2019 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την πρώτη φορά που μεταδόθηκε το πρώτο μήνυμα μέσω ενός συστήματος που μεταγενέστερα εξελίχθηκε στο Internet με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα. Σήμερα, έχουμε πλέον τη δυνατότητα να παραγγείλουμε αρκετά προϊόντα από το σπίτι μας με ένα κλικ. Στα προϊόντα αυτά, περιλαμβάνονται φυσικά και αρκετά «θεραπευτικά» σκευάσματα τα οποία μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία καθώς δεν έχουν ελεγχθεί ως προς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους.
Τον Αύγουστο, το FDA των ΗΠΑ έβγαλε μία ανακοίνωση σχετικά με ένα «θεραπευτικό προϊόν» που κυκλοφόρησε από το Διαδίκτυο και ήταν μάλιστα ιδιαίτερα δημοφιλές παγκοσμίως. Το σκεύασμα αυτό είχε διάφορα ονόματα (Master Mineral Solution, Miracle Mineral Supplement, Chlorine Dioxide Protocol και Water Purification Solution) και είχε πλασαριστεί ως πανάκεια για σχεδόν όλες τις παθήσεις, από τον καρκίνο και τον ιό του HIV μέχρι τη γρίπη. Δεν υπήρχε κάποια έρευνα που να επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα του παραπάνω προϊόντος ούτε αυτό είχε ελεγχθεί ως προς την ασφάλειά του. Όταν, μεταγενέστερα, το FDA εξέτασε το σκεύασμα αυτό, διαπιστώθηκε ότι περιέχει 28% χλωρικό νάτριο, δηλαδή χλωρίνη. «Η κατανάλωση του προϊόντος αυτού είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για την υγεία», δήλωσε ο Dr Ned Sharpless, επικεφαλής του FDA.
Η Καρδιά
Αρκετές έρευνες το 2019 ασχολήθηκαν με την καρδιαγγειακή υγεία εξετάζοντας εκ νέου πληροφορίες για την καρδιά που θεωρούσαμε δεδομένες. Για παράδειγμα, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine τον Ιούλιο, έδειξε ότι κατά την εκτίμηση της καρδιακής υγείας, η διαστολική και η συστολική πίεση είναι εξίσου σημαντικές. Μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι γιατροί θεωρούσαν ότι μόνο η αυξημένη συστολική πίεση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την καρδιαγγειακή νόσο. Ωστόσο, η νέα αυτή έρευνα έδειξε ότι τόσο η αυξημένη συστολική όσο και η αυξημένη διαστολική πίεση αποτελούν ενδείξεις καρδιαγγειακών προβλημάτων. Ο μεγάλος αριθμός των εθελοντών που εξέτασε η έρευνα (1.3 εκατομμύρια) ουσιαστικά αποδεικνύει ότι η διαστολική πίεση έχει επίσης σημασία.
Μία άλλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal το Μάρτιο έδειξε ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν είναι εξίσου επιβλαβής για όλους τους πληθυσμούς. Όπως τόνισε ο επικεφαλής της έρευνας, Dr Antonio Douros, «δεν πρέπει να εφαρμόζουμε τις ίδιες οδηγίες σε όλους τους πληθυσμούς ασθενών».
Ο Dr Douros και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δεδομένα από 1.628 εθελοντές με μέση ηλικία τα 81 έτη. Όπως διαπίστωσαν, οι ηλικιωμένοι με χαμηλότερη συστολική πίεση είχαν σχεδόν 40% αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε σχέση με τα άτομα ίδιας ηλικίας που είχαν αυξημένη αρτηριακή πίεση. «Η αντιϋπερτασική θεραπεία πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς», κατέληξε ο επιστήμονας.
Αρκετές έρευνες το 2019 εξέτασαν επίσης το ρόλο της διατροφής στη διατήρηση της καρδιακής υγείας. Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο Journal of the American Heart Association έδειξε ότι όσοι ακολουθούν δίαιτες με βάση τα φυτικά τρόφιμα έχουν 32% μειωμένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια. Επιπλέον, οι δίαιτες αυτές σχετίζονται με 25% μειωμένο κίνδυνο θανάτου από όλα τα αίτια, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της ίδιας έρευνας.
Μία από τις έρευνες που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients έδειξε ότι όσοι ακολουθούν κετωνική δίαιτα, η οποία περιέχει υψηλές ποσότητες λιπών και χαμηλές ποσότητες υδατανθράκων, και αποφασίζουν να διακόψουν τη δίαιτα αυτή για μία ημέρα περιστατικά, μπορεί να παρουσιάσουν αγγειακές βλάβες. Οι κετωνικές δίαιτες προκαλούν κέτωση, μία διαδικασία κατά την οποία ο οργανισμός χρησιμοποιεί λίπη αντί για σάκχαρα (γλυκόζη) για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες. «Διαπιστώσαμε ότι η αιφνίδια αύξηση στα επίπεδα της γλυκόζης από την παροδική διακοπή της κετωνικής δίαιτας μπορεί να προκαλέσει αγγειακές βλάβες», είπε ο επικεφαλής της έρευνας Cody Durrer.
Διατροφή
Το 2019, οι επιδράσεις των διατροφής στην υγεία μας, ήταν ένα ακόμα θέμα που συγκέντρωσε έντονο ενδιαφέρον από την επιστημονική κοινότητα αλλά και το κοινό. Σύμφωνα με τα Google Trends, οι κορυφαίες αναζητήσεις σχετικά με τη διατροφή για το 2019 αφορούσαν της δίαιτες διαλείπουσας νηστείας, τη δίαιτα Noom και τη δίαιτα των 1.200 θερμίδων.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το Μάιο στο επιστημονικό περιοδικό Nature Metabolism έδειξε ότι τα συμπληρώματα πρωτεϊνών, που λαμβάνονται συνήθως από αθλητές που θέλουν να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα, είναι πιθανώς επικίνδυνα για την υγεία. Οι σκόνες πρωτεϊνών, όπως εξήγησαν οι επιστήμονες, αποτελούνται κυρίως από πρωτεΐνες ορού γάλακτος, οι οποίες περιέχουν υψηλά επίπεδα των αμινοξέων λευκίνη, βαλίνη και ισολευκίνη.
Σε έρευνες που έγιναν σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αυξημένη κατανάλωση των αμινοξέων αυτών μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Η ορμόνη αυτή παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των συναισθημάτων, αλλά και σε διάφορες μεταβολικές διεργασίες. Στα πειραματόζωα, τα αυξημένα επίπεδα λευκίνης, βαλίνης και ισολευκίνης, που προκάλεσαν σημαντική μείωση των επιπέδων σεροτονίνης, οδήγησαν σε παχυσαρκία και μείωση της διάρκειας ζωής. Τι ισχύει όμως για τη φυτικές ίνες; Οι ίνες αυτές βρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια και παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της απορρόφησης των σακχάρων.
Ποια είναι όμως η ποσότητα φυτικών ινών που πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά; Το παραπάνω ερώτημα θέλησε να απαντήσει μία έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet. Οι επιστήμονες εξέτασαν δεδομένα από 185 έρευνες παρατήρησης και 58 κλινικές δοκιμές από τα τελευταία 40 χρόνια. Όπως διαπίστωσαν, για να μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος θανάτου, καθώς και η πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου, διαβήτη τύπου 2 και καρκίνου του παχέος εντέρου, πρέπει να καταναλώνουμε 25-29 γραμμάρια φυτικών ινών καθημερινά.
«Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε ίνες και διατηρούν τη δομή τους στο έντερο, αυξάνουν το αίσθημα κορεσμού και βοηθούν στον έλεγχο του σωματικού βάρους, ρυθμίζοντας παράλληλα τα επίπεδα των λιπιδίων και της γλυκόζης», εξήγησε ο Jim Mann, ένας εκ των συγγραφέων της έρευνας.
Αρκετές έρευνες που δημοσιεύτηκαν το 2019 εξέτασαν επίσης πόσο επιβλαβή είναι τα τρόφιμα που δεν είναι 100% φυσικά. Μία μικρή μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Cell Metabolism το Μάιο, έδειξε ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα προκαλούν σημαντική αύξηση του σωματικού βάρους, όχι όμως για τους λόγους που θα περιμέναμε.
Οι επιστήμονες χώρισαν τους εθελοντές της έρευνας σε δύο ομάδες εκ των οποίων η μία έκανε διατροφή με επεξεργασμένα τρόφιμα, ενώ η άλλη με μη επεξεργασμένα. Αν και οι δύο δίαιτες είχαν προσαρμοστεί έτσι ώστε να έχουν τον ίδιο αριθμό θερμίδων, οι εθελοντές που έκαναν τη δίαιτα με τα επεξεργασμένα τρόφιμα αύξησαν ταχύτερα το σωματικό τους βάρος σε σχέση με αυτούς που έτρωγαν φυσικά τρόφιμα. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στην ταχύτητα με την οποία καταναλώνονται τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ακολούθησε το fmh.gr στο Twitter, στο Facebook και στο Instagram.
«Αν τρώτε πολύ γρήγορα πιθανώς δεν δίνετε αρκετό χρόνο στο γαστρεντερικό σωλήνα να ενημερώσει τον εγκέφαλο ότι έχετε χορτάσει. Στην περίπτωση αυτή, θα καταναλώσετε περισσότερο φαγητό απ’όσο χρειάζεστε», δήλωσε ο Kevin Hall, επικεφαλής της έρευνας. Μία άλλη έρευνα σε πειραματόζωα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports τον Ιανουάριο διαπίστωσε ότι οι γαλακτωματοποιητές, ένα πρόσθετο που βρίσκεται σε αρκετά προϊόντα, από τη μαγιονέζα μέχρι το βούτυρο, μπορεί να επηρεάσει τα βακτήρια του εντέρου, προκαλώντας συστηματική φλεγμονή. Επιπλέον, οι επιδράσεις αυτές στο έντερο μπορούν να επηρεάσουν αρκετές διεργασίες του εγκεφάλου, αυξάνοντας τα επίπεδα του άγχους.
«Γνωρίζουμε ότι η φλεγμονή ενεργοποιεί τα τοπικά ανοσιακά κύτταρα με αποτέλεσμα τα τελευταία να παράγουν σηματοδοτικά μόρια που επηρεάζουν ιστούς άλλων οργάνων, μεταξύ των οποίων και ο εγκέφαλος», εξήγησε ο Geert de Vries, ένας επιστήμονας που έλαβε μέρος στη μελέτη.
*Αντώνης Δημητρακόπουλος: ΕΔΙΠ Παθολογίας – Νευροανοσολογίας στην εταιρεία Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθηνών.
Πηγή :news247
