ΤΕΦΑΑ: Ο ρόλος της άσκησης στην προαγωγή της ανάπτυξης των μαθητών
Η άσκηση βελτιώνει τη μάθηση; Ερώτημα που στοχεύει να απαντήσει ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Φυσική Δραστηριότητα και Γνωστική Ανάπτυξη με Καινοτόμα Κινητικά Παιχνίδια» και το οποίο θα υλοποιηθεί στο ( ΤΕΦΑΑ ) Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας με τη χρηματοδότηση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας.
Η συγκεκριμένη ερευνητική πρόταση κατετάγη στην πρώτη θέση στην κατηγορία της («Κοινωνικές Επιστήμες»), ενώ έλαβε την δέκατη καλύτερη βαθμολογία σε σύνολο 3.177 προτάσεων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της συγκεκριμένης προκήρυξης. Το συγκεκριμένο έργο, όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του ΤΕΦΑΑ ΠΘ Μάριος Γούδας, ο ένας εκ των επιστημονικών υπευθύνων του έργου, «βασίζεται σε πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα για τον ρόλο της άσκησης στην προαγωγή της ανάπτυξης των μαθητών με θετικές επιδράσεις στο γνωστικό, ψυχοσωματικό και συναισθηματικό τομέα».
Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη ενός καινοτόμου και υψηλής ποιότητας προγράμματος Φυσικής Αγωγής για την ενίσχυση της γνωστικής ανάπτυξης μαθητών δημοτικού, με ταυτόχρονη αύξηση της φυσικής τους δραστηριότητας. Η βασική ιδέα του προγράμματος, σύμφωνα με το μέλος εκπαιδευτικού προσωπικού του ΤΕΦΑΑ Αθανάσιο Κολοβελώνη -επιστημονικός υπεύθυνος- είναι η προσέγγιση: «Κινούμαι, Σκέφτομαι, Διασκεδάζω» με στόχους: την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, την ενίσχυση των νοητικών εκτελεστικών λειτουργιών, και τη βίωση συναισθημάτων χαράς και διασκέδασης.
Συγκεκριμένα, όπως τονίζουν οι δύο ερευνητές, η ενίσχυση των εκτελεστικών λειτουργιών των μαθητών αποτελεί κεντρική επιδίωξη του προγράμματος. Πιο αναλυτικά σημειώνουν:
«Οι εκτελεστικές λειτουργίες αναφέρονται σε μια ομάδα νοητικών λειτουργιών ανώτερου επιπέδου που παρέχουν στο άτομο γνωστική ευελιξία και προσαρμογή όταν εμπλέκεται σε νέες, προκλητικές και σύνθετες καταστάσεις που απαιτούν συγκέντρωση και προσοχή. Οι εκτελεστικές λειτουργίες είναι απαραίτητες για την επιτυχία στο σχολείο και στη ζωή, την σχολική ετοιμότητα και την επίδοση σε μαθήματα όπως η Γλώσσα και τα Μαθηματικά. Είναι επίσης σημαντικές για την επίλυση προβλημάτων, τον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων ενώ βοηθούν τους μαθητές να οργανώσουν, να θυμηθούν και να εφαρμόσουν γνώσεις και να διαχειριστούν τον χρόνο, τα υλικά και τις ιδέες τους».
Στο πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής που θα εφαρμοστεί, οι μαθητές και οι μαθήτριες θα εμπλακούν, μέσω της συμμετοχής τους στα καινοτόμα παιχνίδια φυσικής δραστηριότητας, σε γνωστικά σύνθετες εμπειρίες φυσικής αγωγής και σε νέα, προκλητικά, διαφοροποιημένα και μη επαναλαμβανόμενα ή αυτοματοποιημένα καθήκοντα. Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται ότι θα αναπτύξουν τις εκτελεστικές λειτουργίες και θα αυξήσουν τη φυσική τους δραστηριότητα, συμμετέχοντας σε ευχάριστα και διασκεδαστικά παιχνίδια και δραστηριότητες.
Στο πλαίσιο του έργου, θα αναπτυχθεί επίσης εκπαιδευτικό υλικό για την εφαρμογή του προγράμματος, το οποίο θα περιλαμβάνει το εγχειρίδιο του προγράμματος, τον οδηγό εφαρμογής του, καθώς και το εγχειρίδιο εκπαίδευσης καθηγητών Φυσικής Αγωγής. Το εκπαιδευτικό υλικό θα παρουσιαστεί στην εκπαιδευτική κοινότητα με στόχο την ευαισθητοποίηση των καθηγητών Φυσικής Αγωγής σχετικά με τη δυνατότητα του μαθήματος αυτού να ενδυναμώσει όχι μόνο τη σωματική αλλά και την γνωστική ανάπτυξη των μαθητών. Παράλληλα, το εκπαιδευτικό αυτό υλικό θα είναι ελεύθερα διαθέσιμο σε όλους τους καθηγητές Φυσικής Αγωγής της χώρας καθώς και στους προπονητές που δραστηριοποιούνται στον χώρο του παιδικού αθλητισμού. Η χρονική διάρκεια του έργου είναι τρία χρόνια, (1/1/2020 έως 31/12/2022).
